رمزگشایی راز ژنتیکی بیماری نادر عصبی SCA4 پس از ۲۵ سال
پس از ربع قرن جستجو، علت ژنتیکی بیماری نادر SCA4 آشکار شد و امید به درمان برای بیماران بوجود آمد. نام کامل این بیماری آتاکسی مخچه نخاعی نوع ۴ (SCA4) شاید برای بسیاری ناآشنا باشد، چرا که این بیماری فوق‌العاده نادر است. اما پس از ۲۵ سال بررسی و تحقیق بی‌وقفه، سرانجام رمز ژنتیکی نهفته در پشت این بیماری کشف شد و دریچه‌ای نو به سوی درمان‌های نوین برای این بیماری دشوار گشوده شد.
تیمی از محققان بین‌المللی در پشت این کشف مهم قرار دارند. آنها برای اولین بار موفق به شناسایی علت این بیماری ناتوان‌کننده شده‌اند. افراد مبتلا به SCA4 به تدریج دچار مشکلات تعادل و راه رفتن می‌شوند و تاکنون هیچ درمانی برای این بیماری وجود نداشته است.
با وجود وراثتی بودن واضح این بیماری، دانشمندان از نقش ژنتیک در این بیماری آگاه بودند. اما برای آشکار کردن مجرم اصلی، یعنی بخشی از ژن به نام ZFHX3، به جدیدترین تکنیک‌های توالی‌یابی ژنوم و بررسی ۶۴۹۵ مجموعه داده توالی‌یابی ژنوم نیاز بود.
بیشتر بخوانید:
جزئیات مورد توجه در مورد بیماری نادر عصبی SCA4
ژن ZFHX3 با استفاده از توالی‌یابی ژنوم طولانی‌مدت شناسایی شد. این روش به محققان امکان می‌دهد تا قطعات DNA بلندتر را تجزیه و تحلیل کنند. ZFHX3 در ناحیه‌ای از سلول های اصلی با بخش‌های تکراری زیاد قرار دارد که تجزیه و تحلیل آن را به شدت دشوار می‌کند. علاوه بر این، خود جهش بیماری در یکی از این بخش‌های تکراری رخ می‌دهد.
استفان پالست، متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه یوتا، در این باره می‌گوید: “این جهش یک تکرار سمی است و ما معتقدیم که نحوه برخورد سلول با پروتئین‌های باز شده یا اشتباه تا خورده را مختل می‌کند.”
مطالعات نشان داد که بخشی از ZFHX3 در افراد مبتلا به بیماری نادر عصبی SCA4 بسیار طولانی‌تر از حد طبیعی است. سلول‌های دارای این نسخه جهش‌یافته، نشانه‌هایی از عدم سلامت را نشان می‌دهند. به طور خاص، آنها قادر به انجام وظیفه ضروری بازیافت پروتئین‌ها به درستی نیستند.
تحقیقات بیشتر نشان داد که جهش ZFHX3 ماشین‌های بازیافت پروتئین را مختل می‌کند. این امر به طور بالقوه منجر به مسمومیت سلول‌های عصبی و ایجاد علائم فلج‌کننده می‌شود که با پیشرفت این بیماری بدتر می‌شوند.
محققان از خانواده‌های مبتلا به بیماری نادر عصبی SCA4 که در این کشف نقش حیاتی داشتند، قدردانی می‌کنند. بدون همکاری آنها، این دستاورد بزرگ غیرممکن می‌بود. این تیم تحقیقاتی موفق به ردیابی ریشه این بیماری تا دریاچه نمک در دهه ۱۸۴۰ شد.
کارلا فیگوئروآ، متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه یوتا، می‌گوید: “از سال ۲۰۱۰ که اولین خانواده به من مراجعه کردند، به طور مستقیم روی بیماری نادر عصبی SCA4 کار می‌کنم. وقتی به خانه‌های آنها می‌روید و با آنها آشنا می‌شوید، دیگر فقط یک نمونه DNA نیستند. اینها انسان‌هایی هستند که هر روز با آنها زندگی می‌کنید… این فقط علم نیست، این زندگی یک نفر است.”
آتاکسی مخچه نخاعی در مجموع حدود ۱۵۰۰۰۰ نفر در ایالات متحده (با جمعیت ۳۴۱.۵ میلیون نفر) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تعداد افراد مبتلا به نوع خاص ۴ به طور قابل توجهی کمتر است. اما تحقیقات جدید به این معنی است که افراد مبتلا می‌توانند برای ژن عامل بیماری آزمایش شوند.
با دانستن علت اصلی بیماری عصبی SCA4، می‌توان امیدوار به توسعه درمان‌های جدید بود. علاوه بر این، محققان پشت این مطالعه معتقدند که مکانیزم مشابهی می‌تواند در مورد سایر انواع آتاکسی نخاعی نیز وجود داشته باشد.
پالست می‌گوید: “تنها راه برای بهبود واقعی زندگی بیماران مبتلا به بیماری‌های ارثی، یافتن علت اصلی بیماری است. ما اکنون می‌توانیم اثرات این جهش را در سطوح مختلف مورد هدف قرار دهیم.” این کشف علمی نه تنها امیدی نو به درمان این عامل می‌بخشد، بلکه گامی مهم در درک بهتر سایر بیماری‌های عصبی نادر به شمار می‌رود.
__ تکنودات مرجع اخبار تکنولوژی __
