پستانداران تخم‌گذار در عصر دایناسورها: تنوع شگفت‌انگیز مونوترم‌ها
سنگواره‌های ۱۰۰ میلیون ساله جدیدی پیدا شده که نشون میده شاید یه دوره، پر از این جانورهای تخم‌گزار بوده.
استخوان‌های این موجودات تو سنگ‌ها مونده بودن که سیلیس (یه ماده معدنی) رفته تو ترکاشون و سفتشون کرده و بعد از ۱۰۰ میلیون سال تونسته اطلاعات خوبی بهمون بده.
حالا دانشمندا میگن انگار یه دوره‌ای بوده که پر از این جونورای تخم‌گذار بوده، قبل از اینکه پستاندارای دیگه زمین رو بگیرن.
پروفسور فلانری از موزه استرالیا میگه: کشف این سنگواره‌ها مثل پیدا کردن یه تمدن جدید میمونه. امروزه استرالیا رو به خاطر کانگورو و اینا می‌شناسیم ولی این کشف جدید نشون میده که قبلا پر از مونوترم‌های مختلف بوده.
حالا فقط پنج تا از این جانورهای عجیب باقی مونده: یه پلاتی‌پوس و چهار نوع مورچه‌خوار خاردار که تو استرالیا و گینه نو پیدا میشن. چون اینا تخم میذارن، فکر می‌کنن از پستاندارایی که بچه زنده به دنیا میارن (مثل ما آدما و کانگوروها) خیلی قدیمی‌تر باشن.
یه دانشمند به اسم فیلیپ جکسون دارلینگتون تو سال ۱۹۵۷ حدس زده بود که مونوترم‌ها (موجودات تخم‌گذار با مو) احتمالا خیلی زودتر از کیسه‌داران (مثل کانگورو) توی استرالیا تنوع پیدا کردن و شاید حتی به همون اندازه هم زیاد بودن. اما خب تا حالا خیلی کم فسیل ازشون پیدا شده بود.
حالا کشف سه مونوترم جدید، تعداد گونه‌های فسیلی شناخته شده از این موجودات رو تو یه منطقه و دوره زمانی خاص به شش تا رسونده. این کشف نشون میده که این تخم‌گذارهای پشمالو واقعا تنوع داشتن. به گفته یکی از دیرینه‌شناسان، اندازه‌ی این موجودات جدید از یه پوسوم کوچیک تا اندازه‌ی یه گربه متغیره.
جایی که این فسیل‌ها پیدا شدن، لایتنینگ ریج تو نیو ساوت ولز استرالیاست. این منطقه حالا رکورددار بیشترین تنوع فسیلی مونوترمه رو داره که همه‌ی اون‌ها مربوط به دوره‌ی سنومانین، حدود ۱۰۰ تا ۹۵ میلیون سال پیش هستن.
یه متخصص دیگه هم میگه با اینکه فقط از چهار گونه از این کشف‌ها یه نمونه پیدا شده، احتمالا تنوعشون خیلی بیشتر بوده و این کشف جدید، تعداد گونه‌های شناخته شده‌ی مونوترم‌ها رو تا ۲۰ درصد بیشتر کرده.
تو کشفیات جدید فسیلی، یه موجود دندون‌دار به اسم «اکیدناپوس» (Opalios splendens) پیدا شده که هم شبیه مورچه‌خوار خارداره هم شبیه پلاتی‌پوس. همونطور که از اسمش پیداس، ترکیبی از ویژگی‌های هر دوی اینا رو داره. دماغ دراز و باریک مورچه‌خوار خاردار رو داره ولی یه سری ویژگی‌های پلاتی‌پوس رو هم داره، مثلا گیرنده‌های الکتریکی پیچیده.
به قول کریس هِلگِن، پستاندارشناس موزه استرالیا، داستان تکامل پستانداران تخم‌گذار ما یه جور داستانه «دندون‌دار به بی‌دندان» بوده.
قدیمی‌ترین پستاندار تک‌روزنه، یعنی «تینولوفوس تروسلری» که به ۱۳۰ میلیون سال پیش برمی‌گرده، توی هر آرواره‌ش پنج تا آسیاب داشته. اون چیزی که تو لایتنینگ ریج پیدا کردیم اینه که تا ۱۰۰ میلیون سال پیش، بعضی از پستانداران تک‌روزنه هنوز پنج تا آسیاب داشتن ولی بعضیاشون دیگه فقط سه تا داشتن.
مورچه‌خوار خاردارای امروزی اصلا دندون ندارن و پلاتی‌پوس‌ها هم قبل از اینکه کامل بالغ بشن دندوناشون می‌ریزه.
فلانری و همکاراش تو مقاله جدیدشون همچنین از کوچیکترین پستاندار تک‌روزنه کشف‌شده به اسم «پارووپالوس کلیتی‌ای» و «دهراگارا آئورا» که آرواره‌ای شبیه پلاتی‌پوس‌های امروزی داره، صحبت می‌کنن. اینا به همراه سه تا پستاندار تک‌روزنه قدیمی لایتنینگ ریج که قبلا کشف شده بودن، یعنی «کولیکودون ریچی‌ای»، «استروپودون گالمانی» و «استیرتودون الیزابتائه» (بزرگترین پستاندار تک‌روزنه کشف‌شده) اضافه میشن.
تا حالا هیچ نشونه‌ای از پستاندارای دیگه تو این دوره پیدا نشده، که این یعنی احتمالا پستانداران تک‌روزنه واقعا تنها پستانداران دوره دایناسورا بودن. ولی خب، برای تایید این موضوع لازمه که تو بقیه جاها هم دنبال فسیل بگردن و یه مجموعه فسیلی گسترده‌تر پیدا کنن.