مدت‌هاست که محاسبات کوانتومی به عنوان در آستانه ظهور توصیف شده است، اما اکنون، چندین شرکت برجسته با عزمی راسخ در تلاشند تا این فناوری انقلابی را به یک واقعیت تجاری ملموس تبدیل کنند. وعده اصلی این حوزه، حل مسائلی است که فراتر از توانایی‌های قدرتمندترین رایانه‌های کلاسیک امروزی قرار دارند، مسائلی که می‌توانند تحولات شگرفی در زمینه‌های حیاتی از جمله پزشکی، امنیت سایبری، علم مواد و شیمی ایجاد کنند.
با این حال، پیش از تحقق این اهداف بلندپروازانه، چالش‌های بنیادی و بسیار کاربردی وجود دارند که باید بر آنها غلبه کرد؛ از جمله توسعه تراشه‌هایی که قادر به میزبانی قابل اعتماد تعداد بی‌شماری از کیوبیت‌ها (بیت‌های کوانتومی، واحد اساسی اطلاعات در محاسبات کوانتومی) باشند.
در این مسابقه فناوری با ریسک بالا و افق زمانی نامشخص، غول‌های جهانی فناوری نظیر گوگل و مایکروسافت در خط مقدم این رقابت قرار دارند. با این حال، استارتاپ‌های نوپا نیز نقش‌آفرینی حیاتی ایفا می‌کنند، به ویژه در مواجهه با تنگناهای اساسی مانند اتصال و تصحیح خطا، که برای مقیاس‌پذیری و کارایی سیستم‌های کوانتومی ضروری هستند.
نکته قابل توجه این است که برخی از این استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناوری کوچک‌تر، جسورانه چالش ساخت تراشه را مستقیما پذیرفته‌اند و شایسته توجه در کنار تلاش‌های عظیم و پرمخاطره غول‌های صنعتی هستند. در حالی که پروژه‌های بزرگ فناوری معمولا رکورد بالاترین تعداد کیوبیت‌ها را به خود اختصاص می‌دهند، بازنگری در طرح‌ها از اصول اولیه و اتخاذ رویکردهای متفاوت می‌تواند به نتایج امیدوارکننده‌ای منجر شود.
در ادامه، به معرفی برخی از تولید کنندگان تراشه های کوانتومی که پایش فعالیت‌های آنها در آینده از اهمیت بالایی برخوردار است، می‌پردازیم:
آکتونیکز
آکتونیکز، یک استارتاپ فوتونیک آلمانی، با تمرکز بر توسعه یک تراشه تمام نوری و همه‌منظوره، رویکردی متفاوت را در پیش گرفته است. این استراتژی جسورانه، که برخلاف جریان غالب در این حوزه است، به این شرکت کمک کرد تا در نوامبر ۲۰۲۴، یک دور تأمین مالی اولیه به ارزش ۶ میلیون یورو را به رهبری Matterwave Ventures با موفقیت جذب کند. این رویکرد نوآورانه نشان‌دهنده پتانسیل بالای این شرکت در حوزه فوتونیک کوانتومی است.
آلیس و باب
آلیس و باب، یک استارتاپ فرانسوی، در ژانویه ۲۰۲۵ یک دور تأمین مالی سری B به ارزش ۱۰۴ میلیون دلار را با موفقیت به پایان رساند. هدف اصلی این تأمین مالی، ادامه فعالیت‌های این شرکت در جهت ساخت یک کامپیوتر کوانتومی تحمل خطا است. برخلاف بسیاری از شرکت‌ها که صرفا بر توسعه تراشه‌ها تمرکز دارند، آلیس و باب در حال توسعه یک سیستم محاسبات کوانتومی کامل هستند. این شرکت برای دستیابی به هدف خود، به کیوبیت‌های گربه‌ای متکی است؛ نوعی کیوبیت ابررسانا که به طور خاص برای کاهش نرخ خطاها و ساده‌سازی فرآیند تصحیح خطا طراحی شده است.
آمازون
آمازون رسما در اوایل سال ۲۰۲۵ با رونمایی از Ocelot که با همکاری موسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech) توسعه یافته است، به رقابت در حوزه تراشه‌های کوانتومی پیوست. اگرچه Ocelot اولین تراشه کوانتومی این شرکت محسوب می‌شود، اما واحد سرویس‌های وب آمازون (AWS) پیش از این پلتفرم Bracket را راه‌اندازی کرده بود؛ یک سرویس محاسبات کوانتومی که با همکاری شرکت‌های پیشرو دیگر مانند D-Wave، IonQ و Rigetti ارائه می‌شود و نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری بلندمدت آمازون در این حوزه است.
Atom Computing
Atom Computing، یک شرکت آمریکایی است که در زمینه ساخت کامپیوترهای کوانتومی با استفاده از آرایه‌هایی از اتم‌های خنثی به دام افتاده نوری فعالیت می‌کند. در کنفرانس Microsoft Ignite 2024، مایکروسافت و Atom Computing به طور مشترک برنامه‌های خود را برای راه‌اندازی یک کامپیوتر کوانتومی تجاری در سال ۲۰۲۵ اعلام کردند که نشان از همکاری استراتژیک بین این دو غول فناوری و شرکت نوآور دارد.
D-Wave
D-Wave، از پیشگامان در حوزه محاسبات کوانتومی، جدیدترین سیستم پرچمدار خود، نمونه اولیه Advantage2 را توسعه داده است. این سیستم بر فرآیندی به نام بازپخت کوانتومی متکی است که از اصول فیزیک کوانتومی برای یافتن پایدارترین و کم‌انرژی‌ترین چیدمان عناصر بهره می‌برد تا بهترین ترکیب را برای حل یک مسئله خاص کشف کند. شرکت D-Wave در سال ۱۹۹۹ به عنوان یک شرکت جدا شده از دانشگاه بریتیش کلمبیا در کانادا تأسیس شد و اکنون به عنوان یک شرکت سهامی عام در بورس اوراق بهادار نیویورک فهرست شده است.
EeroQ
EeroQ، یک استارتاپ مستقر در ایالت ایلینوی آمریکا، در طراحی تراشه کوانتومی خود بر فناوری هلیوم متمرکز شده است. این شرکت پس از جذب ۷.۲۵ میلیون دلار بودجه اولیه در سال ۲۰۲۲ و دریافت حمایت‌های عمومی منطقه‌ای، در سپتامبر ۲۰۲۴ تعهد ۱.۱ میلیون دلاری برای گسترش دفتر مرکزی خود در پارک هامبولت شیکاگو ارائه داد که نشان‌دهنده رشد و توسعه مستمر این شرکت است.
Fujitsu و RIKEN
در آوریل ۲۰۲۵، شرکت ژاپنی فوجیتسو و موسسه تحقیقاتی برجسته RIKEN ژاپن به طور مشترک اعلام کردند که یک کامپیوتر کوانتومی ابررسانا با ۲۵۶ کیوبیت را در مرکز همکاری RIKEN RQC-FUJITSU توسعه داده‌اند. این دستاورد نشان‌دهنده یک پیشرفت چشمگیر نسبت به نسخه ۶۴ کیوبیتی آنها در سال ۲۰۲۳ است و پتانسیل بالای همکاری‌های بین‌المللی در این حوزه را به نمایش می‌گذارد.
گوگل
در دسامبر ۲۰۲۴، گوگل از جدیدترین تراشه محاسبات کوانتومی خود با نام Willow رونمایی کرد. گوگل در توصیف Willow فراتر از صرفا برتری آن نسبت به نمونه قبلی خود، Sycamore، رفته و آن را به عنوان یک پیشرفت بزرگ در تصحیح خطای کوانتومی توصیف کرده است. در بیانیه‌ای که به سرعت تیتر خبرها شد، هارتموت نون، بنیانگذار هوش مصنوعی کوانتومی گوگل، نوشت که عملکرد Willow به این تصور که محاسبات کوانتومی در بسیاری از جهان‌های موازی رخ می‌دهد، اعتبار می‌بخشد که نشان از جاه‌طلبی‌های بزرگ گوگل در این زمینه دارد.
IBM
تلاش‌های شرکت IBM در زمینه کوانتوم شامل Condor، تراشه ابررسانای برجسته آنها است که برای مقیاس‌پذیری تا ۱۱۲۱ کیوبیت طراحی شده است، و Heron، یک پردازنده ۱۵۶ کیوبیتی که بر بهبود عملکرد و کاهش نرخ خطا متمرکز است. IBM از پیشگامان این حوزه بوده و همواره در تلاش برای پیشبرد مرزهای محاسبات کوانتومی است.
Infleqtion
Infleqtion در سال ۲۰۰۷ تأسیس شد و یک شرکت مستقر در ایالات متحده است که کامپیوترهای کوانتومی را بر اساس فناوری اتم خنثی توسعه می‌دهد. این شرکت یکی از بازیگران کلیدی در این رویکرد خاص به محاسبات کوانتومی است.
اینتل
اینتل در حال توسعه کامپیوترهای کوانتومی بر اساس کیوبیت‌های اسپین سیلیکونی است. در ژوئن ۲۰۲۳، این شرکت از Tunnel Falls، یک تراشه تحقیقاتی ۱۲ کیوبیتی، رونمایی کرد. اینتل در آن زمان اعلام کرد که انتظار می‌رود تراشه کوانتومی نسل بعدی مبتنی بر Tunnel Falls در سال ۲۰۲۴ عرضه شود، اما این اتفاق هنوز رخ نداده است، که نشان‌دهنده چالش‌های موجود در پیشرفت این فناوری است.
IonQ
IonQ یک شرکت آمریکایی سهامی عام است که در حال توسعه رایانه‌های کوانتومی یون به دام افتاده، از جمله IonQ Forte است. این شرکت پس از عرضه عمومی سهام از طریق SPAC در اواخر سال ۲۰۲۱، شرکت متخصص شبکه کانادایی Entangled Networks را خریداری کرد که نشان‌دهنده استراتژی این شرکت برای گسترش قابلیت‌های خود است.
IQM
IQM، یک استارتاپ فنلاندی، در زمینه ساخت کامپیوترهای کوانتومی ابررسانا فعالیت می‌کند و از دانشگاه آلتو و مرکز تحقیقات فنی VTT فنلاند منشعب شده است. این شرکت در روزهای اولیه فعالیت خود از آژانس دولتی Business Finland بودجه دریافت کرد و پس از آن از برنامه شتاب‌دهنده EIC نیز حمایت‌های بیشتری دریافت کرد.
در سال ۲۰۲۲، IQM مبلغ ۱۲۸ میلیون یورو در سری A2 بودجه به رهبری صندوق جهانی جمع‌آوری کرد که به ۳۹ میلیون یورویی که در سال ۲۰۲۰ به عنوان بخشی از سری A آن زمان توسط MIG Fonds جمع‌آوری شده بود، اضافه شد. این بخش دوم شامل بخشی از وام سرمایه‌گذاری ۳۵ میلیون یورویی اعلام شده قبلی از بانک سرمایه‌گذاری اروپا و همچنین مشارکت صندوق EIC و دیگران بود که نشان از جذب سرمایه قابل توجه این استارتاپ دارد.
مایکروسافت
در فوریه ۲۰۲۵، مایکروسافت از Majorana، یک تراشه کوانتومی با استفاده از معماری هسته توپولوژیکی، رونمایی کرد. مایکروسافت پیش از این اعلام کرده بود که انتظار دارد ظرف ۱۰ سال آینده یک ابررایانه کوانتومی بسازد که نشان‌دهنده اهداف بلندمدت و استراتژیک این غول نرم‌افزاری در زمینه محاسبات کوانتومی است.
آکسفورد آیونیکز
آکسفورد آیونیکز، همانطور که از نامش پیداست، یک استارتاپ بریتانیایی است که از دانشگاه آکسفورد منشعب شده و بر محاسبات کوانتومی یون‌های به دام افتاده تمرکز دارد. این استارتاپ در اوایل سال ۲۰۲۳، مبلغ ۳۰ میلیون پوند در سری A جذب سرمایه کرد و پس از آن در همان سال، ۲ میلیون پوند دیگر از صندوق سرمایه‌گذاری استراتژیک امنیت ملی بریتانیا (NSSIF) دریافت کرد. اخیرا، این استارتاپ در کنار کوانتینیوم برای طرح سنجش کوانتومی (QBI) دارپا انتخاب شد که نشان‌دهنده جایگاه این شرکت در پروژه‌های تحقیقاتی مهم است.
پاسکال
پاسکال، یک استارتاپ فرانسوی است که رویکردی جامع به محاسبات کوانتومی دارد و بر اتم‌های خنثی متمرکز است. این شرکت در سال ۲۰۱۹ از دل موسسه اپتیک بیرون آمد و از جمله بنیانگذاران آن می‌توان به پروفسور آلن اسپکت، برنده جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۲، اشاره کرد.
در فوریه ۲۰۲۳، پاسکال در دور اول جذب سرمایه ۱۰۰ میلیون یورویی به رهبری شرکت Temasek سنگاپور، با مشارکت سرمایه‌گذاران فعلی Quantonation، صندوق نوآوری دفاعی، Daphni و Eni Next و همچنین سرمایه‌گذاران جدید صندوق شورای نوآوری اروپا (EIC)، Wa’ed Ventures و Bpifrance جذب سرمایه کرد که نشان‌دهنده اعتماد سرمایه‌گذاران به پتانسیل این شرکت است.
PsiQuantum
PsiQuantum، یک استارتاپ محاسبات کوانتومی است که از فناوری فوتونیک استفاده می‌کند و هدف بلندپروازانه آن ساخت یک ماشین ۱ میلیون بیتی کوانتومی است. در فوریه ۲۰۲۵، این شرکت از Omega، یک چیپست فوتونیک کوانتومی تولید شده در GlobalFoundries در نیویورک، رونمایی کرد. در سال ۲۰۲۱، PsiQuantum یک سرمایه‌گذاری ۴۵۰ میلیون دلاری در دور دوم جذب سرمایه به رهبری BlackRock دریافت کرد.
اکنون گفته می‌شود که BlackRock با ارزش‌گذاری ۶ میلیارد دلاری پیش از پرداخت، دور دوم جذب سرمایه بالقوه ۷۵۰ میلیون دلاری را در این شرکت هدایت خواهد کرد. این شرکت که توسط دانشگاهیان استرالیایی تأسیس شده است، توسط دولت‌های استرالیا و کوئینزلند نیز پشتیبانی می‌شود.
Qilimanjaro
Qilimanjaro، یک استارتاپ اسپانیایی است که بر مدارهای مجتمع کوانتومی آنالوگ مخصوص برنامه (QASIC) تمرکز دارد و رویکردی جامع شامل سخت‌افزار، نرم‌افزار و برنامه‌ها را در پیش گرفته است. این استارتاپ مستقر در بارسلونا، در سال ۲۰۲۴ در رقابت استارتاپی چهار سال از همین حالا در کنگره جهانی موبایل برنده شد و در اواخر همان سال ۱.۵ میلیون یورو بودجه از کاتالونیا دریافت کرد که نشان‌دهنده موفقیت‌های اخیر و حمایت‌های منطقه‌ای از این شرکت است.
Quandela
Quandela، یک استارتاپ فرانسوی است که در سال ۲۰۱۷ برای توسعه رایانه‌های کوانتومی فوتونی تأسیس شد. در نوامبر ۲۰۲۳، کواندلا ۵۰ میلیون یورو سری B جمع‌آوری کرد و از طریق طرح فرانسه ۲۰۳۰ از دولت فرانسه حمایت دریافت کرد که نشان‌دهنده تعهد دولت فرانسه به توسعه فناوری‌های کوانتومی است.
Quantinuum
Quantinuum یک شرکت محاسبات کوانتومی است که در سال ۲۰۲۱ با ادغام کمبریج کوانتوم و هانیول کوانتوم سولوشنز تشکیل شد. محصول شاخص آن سری H رایانه‌های کوانتومی یون به دام افتاده است. در آوریل ۲۰۲۴، این شرکت به همراه مایکروسافت، از پیشرفت مهمی در اصلاح خطا خبر داد که نشان از همکاری‌های استراتژیک و پیشرفت‌های قابل توجه در این حوزه دارد.
QuantWare
QuantWare، یک استارتاپ هلندی است که معماری اختصاصی تراشه سه‌بعدی به نام VIO را ارائه داده است که بر رفع گلوگاه‌ها در واحدهای پردازش کوانتومی (QPU) تمرکز دارد. این استارتاپ در فوریه ۲۰۲۵ پذیرش پیش‌سفارش‌ها برای Contralto-A، اولین QPU خود برای تصحیح خطای کوانتومی، را آغاز کرد. این استارتاپ که در سال ۲۰۲۰ تأسیس شد، از دانشگاه TU Delft و مؤسسه تحقیقاتی وابسته به آن، QuTech، منشعب شده است.
در مارس ۲۰۲۵ و پس از یک دور جذب سرمایه ۶ میلیون یورویی در سال ۲۰۲۳، اعلام کرد که ۲۰ میلیون یورو از سری A جذب سرمایه کرده است شامل ۵ میلیون یورو سهام از ۷.۵ میلیون یورویی که قبلا از شورای نوآوری اروپا دریافت کرده بود که نشان‌دهنده رشد سریع و جذب سرمایه قابل توجه این شرکت است.
QuEra
QuEra، مستقر در بوستون، بر اتم‌های خنثی به عنوان بهترین رویکرد برای دستیابی به رایانه‌های کوانتومی در مقیاس بزرگ و مقاوم در برابر خطا تأکید دارد. محصولات آن شامل Aquila، یک کامپیوتر کوانتومی آنالوگ اتم خنثی ۲۵۶ کیوبیتی است که در سال ۲۰۲۲ عرضه شد و از طریق Amazon Braket قابل دسترسی است.
QuEra به طور قابل توجهی توسط گوگل پشتیبانی می‌شود، که منجر به جذب ۲۳۰ میلیون دلار بدهی توسط این استارتاپ کوانتومی در فوریه ۲۰۲۵ شد با یک اوراق قرضه قابل تبدیل که توسط SoftBank، Valor و سرمایه‌گذاران فعلی نیز پشتیبانی می‌شود، که نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری‌های عظیم در این فناوری نوظهور است.
Rigetti Computing
شرکت Rigetti Computing که در سال ۲۰۱۳ توسط چاد ریگتی تأسیس شد، یک شرکت کوانتومی است که بر فناوری ابررسانا تمرکز دارد. طیف محصولات آن شامل Ankaa-3 و سیستم ۳۳۶ کیوبیتی Lyra است که در آینده عرضه خواهد شد. درست مانند رقبایش، D-Wave و IonQ، Rigetti Computing یک شرکت بورسی است؛ این شرکت قبل از عرضه عمومی سهام از طریق SPAC در سال ۲۰۲۱، کمی کمتر از ۲۰۰ میلیون دلار سرمایه خطرپذیر جذب کرد.
در فوریه ۲۰۲۵، این شرکت یک همکاری استراتژیک با شرکت تایوانی Quanta Computer امضا کرد که قرار است ۳۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کند و سهام Rigetti را خریداری کند، در حالی که هر دو شرکت طی پنج سال آینده بیش از ۱۰۰ میلیون دلار برای تسریع توسعه و تجاری‌سازی محاسبات کوانتومی ابررسانا سرمایه‌گذاری می‌کنند که نشان از همکاری‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک در این حوزه دارد.
SEEQC
استارتاپ کوانتومی آمریکایی SEEQC مخفف محاسبات کوانتومی مقیاس‌پذیر و با انرژی کارآمد از شرکت تراشه‌سازی Hypres منشعب شده است که خود توسط کارمندان سابق بخش الکترونیک ابررسانا IBM تأسیس شده است. در سال ۲۰۲۳، SEEQC از همکاری با Nvidia برای ساخت یک پیوند تراشه به تراشه تمام دیجیتال و با تأخیر بسیار کم بین رایانه‌های کوانتومی و پردازنده‌های گرافیکی خبر داد.
در ژانویه ۲۰۲۵، SEEQC با همکاری Booz Allen Ventures و شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر ژاپنی-اروپایی NordicNinja، ۳۰ میلیون دلار بودجه جذب کرد. از دیگر حامیان این پروژه می‌توان به بازوی سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی Merck، M Ventures، اشاره کرد. SEEQC رهبری پروژه QuPharma با حمایت بریتانیا را بر عهده دارد تا بررسی کند که چگونه محاسبات کوانتومی می‌تواند کشف دارو را تسریع کند، و این کار را با همکاری BASF و Merck انجام می‌دهد که نشان‌دهنده کاربردهای متنوع و همکاری‌های گسترده این شرکت است.
SpinQ
SpinQ یک استارتاپ چینی است که در سال ۲۰۱۸ تأسیس شد و رایانه‌های کوانتومی را توسعه می‌دهد. ادعا می‌شود که برخی از آنها قابل حمل هستند و از رزونانس مغناطیسی هسته‌ای (NMR) استفاده می‌کنند که رویکردی نوآورانه در زمینه ساخت کامپیوترهای کوانتومی است.
زانادو
زانادو، یک استارتاپ کانادایی است که با هدف ساخت رایانه‌های کوانتومی از طریق رویکرد فوتونیک فعالیت می‌کند. در ژانویه ۲۰۲۵، این استارتاپ آرورا، یک سیستم ۱۲ کیوبیتی شامل ۳۵ تراشه فوتونیک، را معرفی کرد. زانادو که در سال ۲۰۱۶ تأسیس شد، تا به امروز حدود ۲۷۵ میلیون دلار سرمایه جذب کرده است، از جمله ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری سری C در نوامبر ۲۰۲۲ با ارزش‌گذاری ۱ میلیارد دلار، که نشان‌دهنده موفقیت چشمگیر این استارتاپ در جذب سرمایه و پیشبرد فناوری‌های کوانتومی فوتونیک است.
این شرکت‌ها، هر یک با رویکردها و تخصص‌های منحصربه‌فرد خود، در تلاش برای غلبه بر چالش‌های فنی و مهندسی پیش روی محاسبات کوانتومی هستند. پیشرفت‌های آتی در این حوزه، نویدبخش تغییرات بنیادین در صنایع مختلف و گشودن افق‌های جدیدی در علم و فناوری است.
__ تکنو دات مرجع اخبار تکنولوژی __
