کشیده شدن بیش از حد سیم، فرسودگی پوشش پلاستیکی در اثر استفاده طولانی‌مدت یا لق شدن اتصالات داخلی از رایج‌ترین عواملی هستند که باعث پارگی یا قطع جریان برق می‌شوند. در بسیاری از خانه‌ها این مشکل بدون هشدار قبلی رخ می‌دهد و تنها وقتی دستگاه خاموش می‌شود یا جرقه‌ای در محل ورودی سیم می‌بینید، متوجه آن می‌شوید. شناخت دقیق دلایل باعث می‌شود پیش از آغاز تعمیر یا تعویض سیم، بتوانید بهترین راه‌حل را انتخاب کنید. آیا سیم تحت فشار قرقره سیم‌جمع‌کن دچار آسیب شده؟ آیا پوشش PVC خشک و ترک‌خورده است؟ یا ترمینال داخل بدنه شل شده؟ در ادامه با ۵ دلیل اصلی قطعی سیم جاروبرقی آشنا خواهید شد و برای هر کدام راهکارهای ساده و کاربردی پیدا می‌کنید تا دوباره بتوانید بدون نگرانی کارتان را ادامه دهید.
۱. کشیده شدن بیش از حد سیم
کاربر بدون توجه به محدودیت سیم‌جمع‌کن، کابل را تا آخرین طول می‌کشد. فشار ناگهانی به قرقره و محل اتصال وارد می‌آید و رشته‌های داخلی دچار پارگی می‌شوند. در این حالت ممکت است بپرسد سیم جاروبرقی قطع شده، چیکار کنم؟علائم: خاموشی ناگهانی و گاه جرقه‌های کوچک جرقه‌ریز در محل ورودی سیم
راه‌حل: همیشه سیم را تا جایی که جمع‌کن اجازه می‌دهد بکشید و برای مواقعی که پریز دور است از سیم‌افزای مناسب استفاده کنید.
۲. فرسودگی کابل
چی می‌شود؟ با گذشت زمان، روکش PVC سیم خشک و ترک‌خورده می‌شود. رشته‌های مسی داخل کابل از هم جدا یا قطع می‌گردند.
علائم: تغییر رنگ روکش، داغ‌شدن موضعی سیم یا بوی سوختگی هنگام کار
راه‌حل: هر چند ماه یک‌بار سیم را از نظر ترک یا تغییر رنگ بررسی کنید؛ اگر ترک‌های متعدد دارد، تعویض کامل کابل ایمن‌تر است.
۳. اتصال نادرست در محل ورود سیم
چی می‌شود؟ محل اتصال سیم به بدنه، محل عبور کابل و نقطه وصل به مدار است. لق یا شکسته‌شدن ترمینال این اتصال را ضعیف و گاه ناپایدار می‌کند.
علائم: جرقه‌های پراکنده داخل بدنه یا اختلال موقت در روشن‌شدن جاروبرقی
راه‌حل: بدنه را باز کنید، ترمینال را محکم کنید یا در صورت آسیب دیدن جای آن را تعویض نمایید.
۴. مکانیزم سیم جمع کن خراب
چی می‌شود؟ فنر و چرخ‌دنده‌های جمع‌کن سیم خراب یا خورده شده‌اند و سیم به‌درستی جمع نمی‌شود. زیر کشش، سیم از جای خود در می‌آید یا پاره می‌شود.
علائم: سیم به سختی جمع و باز می‌شود و گاه داخل بدنه می‌پیچد
راه‌حل: سیم‌جمع‌کن را سرویس کنید؛ در صورت خرابی بیش‌ازحد، کل مکانیزم را تعویض کنید.
۵. استفاده از سیم غیر استاندارد
چی می‌شود؟ سیم‌های معمولی یا نازک‌تر از آنچه دستگاه نیاز دارد باعث بالا رفتن مقاومت و داغ‌شدن می‌شوند. مقاومت بیش‌ازحد، رشته‌های کابل را ضعیف و نهایتا قطع می‌کند.
علائم: گرمای شدید کابل، افت توان موتور یا خاموشی‌های مکرر
راه‌حل: از کابل‌های مخصوص جاروبرقی با قطر ۱.۵ تا ۲.۵ میلی‌متر و روکش مقاوم در برابر حرارت استفاده کنید.
چگونه متوجه شویم سیم واقعا قطع شده؟
قبل از باز کردن دستگاه:
- مطمئن شوید سیم از پریز خارج و دوباره وصل نشده باشد.
- دستگاه را روشن کنید؛ اگر لحظه‌ای کار کرد و سپس خاموش شد، احتمالا سیم متصل است اما درون مسیر برق‌داری پارگی دارد.
- جرقه یا بوی سوختگی از محل ورود سیم به بدنه نشانه آسیب داخلی است.
قدم های تعمیر سریع در خانه
- قطع برق: جاروبرقی را از پریز بکشید.
- بازکردن بدنه: با پیچ‌گوشتی، پوشش را بردارید تا سیم جمع‌کن و محل اتصال نمایان شود.
- تعیین محل آسیب: با مولتی‌متر مسیر برق را تست کنید و نقطه قطع را پیدا کنید.
- جداکردن سیم معیوب: سیم را از ترمینال یا برد جدا کنید.
- نصب سیم جدید: کابل استانداردی را که خریده‌اید، به همان ترتیب و با اتصالات محکم جایگزین کنید.
- بستن بدنه و تست: دستگاه را سرهم کرده، وصل کنید و امتحان کنید.
چه زمانی تعمیر کافی نیست؟
- اگر پارگی کابل نزدیک برد اصلی باشد یا محل اتصال سوخته و تغییر رنگ داده باشد.
- مکانیزم سیم‌جمع‌کن کاملا خراب شده و کارکرد درست ندارد.
در این شرایط تعویض کل سیم یا مراجعه به تعمیرکار مجاز، هزینه و زمان کمتری نسبت به دستکاری جزئی برایتان خواهد داشت.
قطع‌شدن سیم جاروبرقی معمولا قابل پیشگیری است. با مراقبت از کابل، کشیدن معقول سیم و سرویس دوره‌ای سیم‌جمع‌کن، از خاموشی‌های ناگهانی و خطرات ناشی از جرقه جلوگیری کنید. اگر خودتان احتمال خطا در کارتان می‌دهید، حتما از یک تکنسین متخصص کمک بگیرید تا دستگاه و ایمنی خانه شما در خطر نیفتد.
سؤالات متداول
۱. چرا سیم جاروبرقی بدون هیچ هشداری ناگهان قطع می‌شود؟
قطع‌شدن سیم معمولاً نتیجه عوامل فنی یا سوء‌استفاده از دستگاه است؛ مانند کشیده شدن بیش‌ازحد سیم از قرقره جمع‌کن، فرسودگی پوشش PVC بر اثر مرور زمان یا لق شدن اتصالات داخلی.
۲. چگونه مطمئن شوم که واقعاً سیم دستگاه قطع شده؟
اگر جاروبرقی با وجود سالم بودن پریز روشن نمی‌شود، لحظه‌ای روشن و سپس خاموش می‌گردد، یا در محل ورودی سیم جرقه یا بوی سوختگی احساس می‌کنید، احتمال قطع بودن سیم بسیار بالاست.
۳. چه ابزاری برای تعویض سیم جاروبرقی در خانه نیاز دارم؟
برای این کار به پیچ‌گوشتی دوسو و چهارسو، سیم جایگزین استاندارد (قطر ۱.۵–۲.۵ میلی‌متر و روکش PVC مقاوم)، سیم‌چین و انبردست، و مولتی‌متر یا فازمتر برای تست جریان نیاز دارید.
۴. چه زمانی خودم نباید اقدام به تعمیر سیم کنم؟
اگر پارگی سیم نزدیک برد اصلی باشد، محل اتصال سوخته یا تغییر رنگ داده، یا مکانیزم سیم‌جمع‌کن کاملاً خراب شده باشد، بهتر است کل سیم و مکانیزم آن را یکجا تعویض کنید یا به تعمیرکار مجاز مراجعه کنید.
۵. بهترین سیم جایگزین برای جاروبرقی چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
یک کابل مناسب باید قطر ۱.۵ تا ۲.۵ میلی‌متر داشته باشد، روکش دو لایه PVC مقاوم در برابر حرارت و ساییدگی باشد و از نوع مخصوص جاروبرقی (استاندارد صنعتی) تهیه شود.
۶. چگونه از قطعی سیم جلوگیری کنم؟
– سیم را فقط تا حد مجاز جمع‌کن بکشید و برای فواصل دور از سیم‌افزای استاندارد استفاده کنید.
– کابل را هر چند ماه یک‌بار از نظر ترک یا تغییر رنگ بررسی کنید.
– مکانیزم سیم‌جمع‌کن را سرویس و فنر آن را روغن‌کاری کنید.
– پس از هر ۶–۱۲ ماه سیم را به‌طور بصری و با مولتی‌متر تست کنید.
