دنیا به کمی اکسیژن نیاز داره تا منفجر بشه!
برای مدت زیادی دانشمندان فکر میکردن که افزایش ناگهانی اکسیژن باعث انفجار کامبرین شده، یعنی باعث ایجاد یه همچین تنوع زیستی باحال و شگفت انگیزی روی کره زمین شده که پر از موجودات پیچیده بوده.
حالا بحث داغ اینه که آیا واقعا اکسیژن نقش کلیدی داشته یا نه، چون شاید عوامل دیگه ای باعث این جهش بزرگ تکاملی زمین شده باشن، از فروپاشی تقریبی میدان مغناطیسی زمین گرفته تا فرسایش ابرقله های گندوانا، گرد و غبار سیارکی و حتی کرم های دریایی!
تحقیق جدیدی که سراسر دنیا رو برای داده های زمین شناسی زیر نظر گرفته، نشون میده که به جای اینکه یهو یه عالمه اکسیژن وارد جو و اقیانوس ها بشه، کم کم تو حوضه های کم عمق و قفسه های اقیانوسی حل شده.
این یعنی اینکه کلا اکسیژن نقشی تو راه انداختن این انفجار تنوع زیستی که باعث به وجود اومدن همه موجودات عجیب و غریبی که امروز می بینیم نداشته، اشتباهه.
اریک اسپیرلینگ، زمین شناس دانشگاه استنفورد و نویسنده ارشد این تحقیق جدید میگه:
«احتمالا موجودات کامبرین به اون اندازه که دانشمندان فکر میکردن به اکسیژن نیاز نداشتن. ما افزایش کمی تو اکسیژن رسانی پیدا کردیم که برای ایجاد تغییرات بزرگ تو بوم شناسی کافیه».
دانشمندان می گفتن بدون اکسیژن کافی، موجودات تک سلولی و موجودات کوچیک دیگه ای که قبل از انفجار کامبرین زندگی میکردن، نمی تونستن خیلی بزرگتر بشن و بدن شون رو پیچیده تر کنن.
اما شواهد پراکنده و گاهی متناقضی که از مکان های مختلف زمین شناسی تو دنیا به دست اومده، باعث شده بعضی ها شک کنن که واقعا چقدر اکسیژن لازم بوده و سطح اکسیژن تو کدوم زیستگاه ها از اون حد بحرانی که احتمالا جلوی زندگی رو میگرفته رد شده.
گروه پشت این کار جدید فکر میکنن که با تحلیل آماری فلزات کمیابی که تو سنگ های رسوبی نگه داری شدن و به بازسازی روندهای بلندمدت سطح اکسیژن اقیانوس های جهانی و زندگی دریایی تو ۷۰۰ میلیون سال گذشته زمین کمک میکنن، تونستن بعضی از این تناقضات رو حل کنن.
ریچارد استوکی، دیرین شناس دانشگاه ساوتهمپتون که رهبری این تحقیق رو برعهده داشته، میگه:
«از یه دیدگاه کلی، ما تا حدود ۴۰۰ میلیون سال پیش، یعنی زمانی که شاهد پیدایش جنگل های بزرگ روی زمین هستیم، اکسیژن رسانی کامل اقیانوس ها به سطح تقریبا امروزی رو نمی بینیم».
تحلیل اونا روی دو تا از این فلزات کمیاب، مولیبدن و اورانیوم که هر دو نشونه هایی از سطح اکسیژن جهانی اقیانوس ها هستن، به همراه مدل های بیوشیمیایی جریان اکسیژن بین اقیانوس ها و جو نشون میده که سطح اکسیژن تو اعماق اقیانوس ها تا ۱۴۰ میلیون سال بعد از انفجار کامبرین، به سطح امروزی نرسیده.
با این حال، سطح اکسیژن تو آب های کم عمقی که با باد و موج هم زده میشن، شاید به اندازه کافی برای حمایت از پیدایش انواع موجودات دریایی بالا رفته باشه.
اسپیرلینگ اشاره میکنه که «این یه افزایش خیلی زیاد تو اکسیژن نیست، اما شاید برای رد شدن از آستانه های بوم شناسی حیاتی کافی باشه، که این بر اساس چیزیه که تو مناطق امروزی با اکسیژن پایین به طور طبیعی می بینیم».
این یافته های تیم، نتایج یه تحقیق تو سال ۲۰۱۷ رو گسترش میده که نشون میداد اول آب های کم عمق اکسیژن رسانی شدن، اما اکسیژن جو تا حدود ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون سال بعد از انفجار کامبرین، تو دوره اردویسین که بعد از اون بوده، به سطح امروزی نرسیده.
البته تحقیقات دیگه ای هم هست که میگه سطح اکسیژن از اوایل دوره ادیاکاران که ۶۴۰ تا ۶۰۰ میلیون سال پیش بوده، تو سه مرحله بالا پایین میرفته و اینکه چه تأثیری روی شکوفایی تنوع زیستی داشته رو سخت میشه گفت.
به هر حال، این تحقیق تو مجله Nature Geoscience چاپ شده.