کم خوابی ۲۷ درصد بیشتر باعث زوال عقل میشه
طبق این تحقیق که سال ۲۰۲۳ انجام شده، آدمای بالای ۶۰ سال که هر سال ۱ درصد از خواب عمیقشون کم بشه، ۲۷ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل قرار میگیرن.
خواب عمیق یعنی مرحله‌ی ۳ از چرخه‌ی ۹۰ دقیقه‌ای خوابه که حدود ۲۰ تا ۴۰ دقیقه طول میکشه. تو این مرحله مغز و ضربان قلب آروم میشن و فشار خون پایین میاد.
خواب عمیق باعث میشه عضله‌ها، استخون‌ها و سیستم ایمنی بدن قوی‌تر بشه و مغز هم آماده بشه تا اطلاعات بیشتری رو جذب کنه. یه تحقیق دیگه هم تو سال ۲۰۲۳ نشون داده که کسایی که تو مغزشون تغییرات شبیه به آلزایمر وجود داره، وقتی خواب عمیق بیشتری دارن، تو تست‌های حافظه بهتر عمل میکنن.
یه متخصص مغز و اعصاب به اسم متیو پِیس از دانشگاه موناش استرالیا میگه: “خواب عمیق به خیلی از روش‌ها از مغز پیر حمایت می‌کنه و میدونیم که خواب باعث میشه تا مواد زائد متابولیک از مغز پاک بشه، که شامل راحت‌تر دفع شدن پروتئین‌هایی میشه که تو بیماری آلزایمر جمع میشن.”
“با این حال، تا حالا از نقش خواب عمیق تو به وجود اومدن زوال عقل مطمئن نبودیم. نتایج ما نشون میدن که کم شدن خواب عمیق می‌تونه یه عامل قابل تغییر برای خطر ابتلا به زوال عقل باشه.”
پِیس و همکاراش از استرالیا، کانادا و آمریکا روی ۳۴۶ نفر از شرکت‌کننده‌های یه مطالعه‌ی قلبی به اسم “فرامنگهام” تحقیق کردن. این افراد بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ و ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ دو تا آزمایش خواب شبانه رو انجام داده بودن که به‌طور میانگین پنج سال بین‌شون فاصله بوده.
این گروه که توی اون موقع یعنی سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ سابقه‌ی زوال عقل نداشتن و همگی بالای ۶۰ سال بودن، به محققان این امکان رو دادن تا با مقایسه‌ی اطلاعات دو تا آزمایش خواب‌شون، ارتباط بین دو عامل رو در طول زمان بررسی کنن و بعد تا سال ۲۰۱۸ شرکت‌کننده‌ها رو از نظر ابتلا به زوال عقل زیر نظر بگیرن.
پِیس میگه: “ما از این اطلاعات استفاده کردیم تا ببینیم خواب عمیق با بالا رفتن سن چطور تغییر می‌کنه و اینکه آیا تغییرات تو درصد خواب عمیق با خطر ابتلا به زوال عقل تو سنین بالا تا ۱۷ سال بعدش ارتباط داره یا نه.”
تو ۱۷ سال دوره‌ی پیگیری، ۵۲ مورد زوال عقل بین شرکت‌کننده‌ها ثبت شد. سطح خواب عمیق شرکت‌کننده‌ها که تو آزمایش‌های خواب ثبت شده بود هم برای پیدا کردن ارتباط با موارد زوال عقل بررسی شد
به طور کلی، مشخص شد که میزان خواب عمیق از سن ۶۰ سالگی به بعد کم میشه و این کاهش بین سنین ۷۵ تا ۸۰ سال به اوج خودش میرسه و بعد از اون دیگه ثابت میشه.
محققان با مقایسه‌ی اولین و دومین آزمایش خواب شرکت‌کننده‌ها، به این نتیجه رسیدن که هر کاهش یک درصدی تو میزان خواب عمیق در سال با ۲۷ درصد افزایش خطر ابتلا به زوال عقل در ارتباطه.
این خطر وقتی روی بیماری آلزایمر که شایع‌ترین نوع زوال عقله تمرکز کردن، به ۳۲ درصد افزایش پیدا کرد.
مطالعه‌ی قلبی فرامنگهام اطلاعات مختلفی رو در مورد سلامتی در طول زمان اندازه‌گیری می‌کنه، که شامل کم شدن حجم هیپوکامپ (نشونه‌ی اولیه‌ی آلزایمر) و عوامل رایجی میشه که روی بیماری‌های قلبی عروقی تأثیر می‌ذارن.
میزان پایین خواب عمیق با خطر بالاتر بیماری‌های قلبی عروقی، مصرف داروهایی که روی خواب تأثیر می‌ذارن و داشتن ژن APOE ε۴ که با آلزایمر در ارتباطه، مرتبط شناخته شدن.
پِیس میگه: “ما کشف کردیم که یه عامل خطر ژنتیکی برای آلزایمر، نه حجم مغز، با کاهش سریع‌تر تو خواب عمیق در ارتباطه.”
با اینکه اینا ارتباطات روشنی هستن، نویسنده‌ها اشاره میکنن که این نوع تحقیق ثابت نمی‌کنه که کم شدن خواب عمیق باعث زوال عقل میشه و ممکنه فرآیندهای مغزی مرتبط با زوال عقل باعث کم شدن خواب بشن. برای اینکه این عوامل رو کامل بفهمیم، به تحقیقات بیشتری نیاز هست.
هر چی که هست، تا اون موقع می‌تونیم رو گرفتن خواب کافی تمرکز کنیم چون که خواب برای خیلی بیشتر از تقویت حافظه مهمه. حتی راهکارهایی هم وجود داره که بتونیم احتمال اینکه بیشتر از این خواب عمیق مهم رو به دست بیاریم، بالا ببریم.
