داروی دیابت اوزمپیک که قلب و کلیه ها رو هم نجات میده!
دانشمندا دارن کم کم دارن با تجویز میلیون ها نسخه از داروی Ozempic تو دنیا، راجع به مزایا و معایبش اطلاعات کسب می کنن.
این دارو که اولش یه داروی دیابت بود، حالا به نظر میاد واسه سلامت قلب هم خیلی عالیه، حتی اگه آدم زیادی وزن کم نکنه. حالا هم فهمیدن که ممکنه روی سلامت کلیه ها هم تاثیر مثبت بذاره.
یه آزمایش بزرگ بین المللی که البته هزینه اش رو شرکت سازنده Ozempic یعنی Novo Nordisk داده، نشون داده که اگه این دارو رو با دوز پایین تر از حد معمول دیابت یا کاهش وزن بدن بدن به بیمار بدن، روی کلیه ها تاثیر مثبت داره.
تو این آزمایش روی بیش از ۳۵۰۰ نفر از ۲۸ کشور مختلف که هم دیابت نوع ۲ داشتن و هم بیماری کلیوی مزمن، تحقیق کردن. این ترکیب بیماری باعث میشه که خطر نارسایی کلیه و مشکلات قلبی عروقی مثل حمله قلبی خیلی بالاتر بره.
نصف شرکت کننده ها تو این آزمایش که از ژوئن ۲۰۱۹ تا می ۲۰۲۱ طول کشیده، هر هفته یه دوز کم Semaglutide (ماده اصلی دارو) رو به صورت تزریق دریافت کردن. نصف دیگه هم یه داروی بی اثر (پلاسیبو) گرفتن.
کسایی که Ozempic مصرف می کردن نسبت به گروه پلاسیبو، افت کارکرد کلیه کندتری داشتن، ریسک کمتری برای نارسایی کلیه داشتن، فشار خون سیستولیک پایین تری داشتن و وزنشون هم کمتر کم شده بود.
بعد از ۳.۴ سال، ریسک مشکلات جدی کلیوی تو گروه Ozempic ، ۲۴ درصد پایین تر بود، ریسک حمله قلبی یا مشکلات جدی قلبی عروقی ۱۸ درصد پایین تر بود و در کل ریسک مرگ به هر دلیلی ۲۰ درصد کمتر بود.
یه متخصص کلیه به اسم Vlado Perkovic از دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا میگه: “با در دسترس قرار دادن این دارو برای این بیمارا، می تونیم کلیه ها، قلب ها و جوناشون رو نجات بدیم. این واقعا فوق العاده است که یه دارو بتونه همچین کارایی بکنه.”
“یکی از شایع ترین دلایل بیماری کلیوی، دیابته، خصوصا دیابت نوع ۲ که تو چند دهه اخیر خیلی هم زیاد شده.”
واضحه که Novo Nordisk انگیزه مالی داره که راه های بیشتری برای تجویز Ozempic پیدا کنه، اما خب از داروی دیابت به داروی کلیه فاصله زیادی نیست.
دیابت نوع ۲ علت اصلی بیماری کلیوی مزمن تو خیلی از کشورهاست و داروهای دیگه ای هم که قند خون رو کنترل می کنن، برای محافظت از کلیه ها و کم کردن ریسک مشکلات قلبی عروقی تو این بیمارا تجویز میشن.
تحقیقات اولیه، چه با بودجه شرکت های دارویی و چه بدون اون، نشون میدن که Ozempic ممکنه روی سلامت کلیه ها که نقش مهمی تو دفع مواد زائد و مایعات بدن و کنترل فشار خون دارن، تاثیر مثبت داشته باشه.
با این حال، همونطور که Perkovic میگه، تو خیلی از آزمایش ها تعداد زیادی از شرکت کننده ها رو با افت شدید کارکرد کلیه وارد مطالعه نکردن. اون و همکاراش میگن:
“منافع این دارو روی قلب و عروق و بقای بیمار تو همچین شرایطی، به خصوص مهمه چون این افراد تو بالاترین ریسک برای مشکلات قلبی عروقی و مرگ قرار دارن.”
Semaglutide یه داروی دسته ی GLP-1 محسوب میشه، یعنی یه هورمون طبیعی تو بدن رو تقلید می کنه که باعث کنترل قند خون و کاهش اشتها میشه.
هنوز مشخص نیست که چرا Semaglutide و داروهای دیگه تو این دسته مثل Liraglutide و Tirzepatide روی سلامت قلب و کلیه تاثیر مثبت دارن.
کاهش وزن ممکنه یه عامل باشه، اما تحقیقات اخیر روی Ozempic نشون میدن که کم شدن چربی بدن احتمالا فقط یکی از چند تا فرآیندی باشه که تو این تاثیر مثبت نقش دارن.
مثل سلول های قلب، سلول های کلیه هم گیرنده های GLP-1 دارن، پس پژوهشگران فکر می کنن که تاثیر محافظتی که تو Ozempic دیده شده، ممکنه تا حدی به خاطر اثر مستقیم دارو روی کلیه ها باشه که باعث التهاب و استرس اکسیداتیو کمتری میشه.
این دارو همچنین ممکنه تاثیر غیرمستقیم هم داشته باشه، مثلا با پایین آوردن قند خون، فشار خون و وزن بدن که همه اینا می تونن فشار روی کلیه ها رو کم کنن.
با این حال، فعلا اینا فقط فرضیه هستن و برای اینکه بفهمیم Semaglutide و داروهای مشابه چطور روی ارگان های مهم بدن تاثیر میذارن، به تحقیقات بیشتری لازمه.
با توجه به گزینه های درمانی محدودی که برای بیماران مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی وجود داره، دستورالعمل های فعلی از هر دو انجمن دیابت آمریکا و کره جنوبی، به پزشکان توصیه می کنه که تجویز داروی دسته GLP-1 رو در نظر بگیرن.
حالا دانشمندا می خوان ببینن که آیا این دسته از داروها برای بیماری کلیوی مزمن به طور کلی هم موثر هستن یا فقط برای کسایی که بیماری کلیوی دیابتی دارن، فایده دارن.
این مطالعه تو مجله معتبر پزشکی New England Journal of Medicine چاپ شده.
