تاریخچه شرکت متا؛ تحولات یک غول تکنولوژی
شرکت متا پلتفرمز که قبلا با اسم فیسبوک شناخته میشد، یه غول تکنولوژی آمریکاییه که مرکزش تو منلو پارک، کالیفرنیاست. این شرکت صاحب و مدیر شبکههای اجتماعی فیسبوک، اینستاگرام، تردز و واتساپه، همچنین کلی محصول و سرویس دیگه هم داره.
متا جزو بزرگترین شرکتهای تکنولوژی اطلاعات آمریکا به حساب میاد، این شرکت با غولهای دیگهای مثل آلفابت (گوگل)، آمازون، اپل و مایکروسافت همردهاست.
شرکت مادر، یعنی همون فیسبوک خودمون، تو تاریخ ۲۸ اکتبر ۲۰۲۱ اسمش رو به Meta Platforms, Inc. عوض کرد. دلیل این تغییر اسم هم این بود که میخواستن روی ساخت “متاورس” که یه محیط یکپارچه برای وصل کردن محصولات و سرویسهای مختلفشونه، تمرکز کنن.
تاریخچه شرکت متا
فیسبوک تو اولین روزای سال ۲۰۱۲ درخواست عرضه اولیه سهام به بورس (IPO) داد. توی اون موقع فیسبوک ۸۴۵ میلیون کاربر فعال ماهانه داشت و وبسایتش روزانه شاهد ۲.۷ میلیارد لایک و کامنت بود. بعد از عرضه اولیه، قرار بود ۲۲ درصد از کل سهام و ۵۷ درصد از حق رأی کل شرکت تو دستای زاکربرگ باقی بمونه.
قیمت سهام رو کارشناسای مالی ۳۸ دلار در نظر گرفته بودن، که کل ارزش شرکت رو به ۱۰۴ میلیارد دلار میرسوند. این بالاترین قیمتی بود که تا اون موقع برای یه شرکت تازه وارد بورس در نظر گرفته شده بود. تقاضا برای خرید سهام فیسبوک خیلی بالا بود، واسه همین یه روز قبل از عرضه، اعلام کردن که ۲۵ درصد بیشتر از اون چیزی که از اول قرار بوده سهام فروخته بشه.
با این عرضه اولیه، ۱۶ میلیارد دلار پول جمع شد که اون رو تبدیل به سومین IPO بزرگ تاریخ آمریکا میکرد. جالبیش اینه که ارزش کل شرکت فیسبوک تو بورس از خیلی از شرکتهای غول پیکر اون موقع آمریکا بالاتر رفت، شرکتهایی مثل آمازون، مکدونالد، دیزنی و کرفت فودز. این اتفاق باعث شد سهام زاکربرگ ۱۹ میلیارد دلار ارزش پیدا کنه.
روزنامه نیویورک تایمز اون موقع نوشت که عرضه اولیه سهام فیسبوک تونسته بر نگرانیها در مورد جذب تبلیغات غلبه کنه و فیسبوک رو به یه سهام ضروری برای سبد سهام هر سرمایهگذاری تبدیل کنه.
اما خب، همه نظرها مثبت نبود. یه عده از کارشناسان تو وبسایت تککرانچ با شک و تردید به این موضوع نگاه کردن و گفتن که این یه ریسک بزرگه و فیسبوک باید روشهای درآمدزایی جدید و جسورانهای رو پیدا کنه تا بتونه این ارزش سهام نجومی رو توجیه کنه.
روز شروع معامله سهام فیسبوک تو بورس با مشکل فنی تو سیستم بورس Nasdaq مواجه شد و معاملات با تأخیر شروع شدن. تو بیشتر اون روز، قیمت سهام به زور تونست بالاتر از قیمت اولیه بمونه و مجبور شدن برای اینکه قیمت نیفته، دوباره سهام بخرن.
تو آخر همون روز، قیمت سهام ۳۸.۲۳ دلار بسته شد که فقط ۰.۲۳ دلار از قیمت اولیه بالاتر بود و نسبت به قیمت اول صبح هم ۳.۸۲ دلار افت کرده بود. خیلی از روزنامههای اقتصادی این شروع رو یه ناامیدی بزرگ میدونستن. با این حال، فیسبوک تونست رکورد جدیدی رو تو تعداد معاملات سهام یه IPO بزنه.
تا آخر اولین هفته کامل معاملات تو بورس، یعنی ۲۵ می ۲۰۱۲، قیمت سهام فیسبوک ۱۶.۵ درصد افت کرد و به ۳۱.۹۱ دلار رسید.
تو همون موقع، یه سری خبر اومد که سازمانهای تنظیمکننده بورس آمریکا دارن بررسی میکنن که آیا بانکهایی که سهام فیسبوک رو فروختن، اطلاعات رو به طور ناعادلانه فقط با مشتریهای خاصی به اشتراک گذاشتن یا اینکه این اطلاعات رو به طور عمومی منتشر کردن.
این اتهامات باعث عصبانیت بعضی از سرمایهگذارها شد و چندتا دادخواست علیه فیسبوک ثبت شد. تو یکی از این دادخواستها که یه دادخواست گروهی بود، ادعا شده بود که سرمایهگذارها به خاطر این IPO بیشتر از ۲.۵ میلیارد دلار ضرر کردن.
در نهایت، فیسبوک تو سال ۲۰۱۳ وارد لیست ۵۰۰ شرکت برتر بورس آمریکا (S&P 500) شد.
تو سال ۲۰۱۴ هم زاکربرگ اعلام کرد که شعار داخلی شرکت رو میخوان عوض کنن. شعار قبلیشون «سریع حرکت کن و چیزا (چیزا یه کلمه چینیه به معنی اشیاء و وسایل هست) رو بشکن» بود. شعار جدید شد «سریع حرکت کن با زیرساخت باثبات».
♦ ۲۰۱۸ – ۲۰۲۰
بین سالای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰، فیسبوک حسابی روی متاورس (دنیای مجازی) کلید کرد. یه برنامه به اسم “لاسو” هم داشتن که شبیه تیکتاک بود و برای جوونا (نوجوانا) ساخته شده بود. البته تو سال ۲۰۲۰ جمعش کردن.
سال ۲۰۱۸، رئیس بخش واقعیت مجازی فیسبوک، یه سند ۵۰ صفحهای به مدیران شرکت داد که اسمش بود “متاورس”. تو این سند نوشته بود که تجارت واقعیت مجازی فیسبوک، علیرغم سرمایهگذاری هنگفت روی محتوا برای کاربرایای اولیه، اونجوری که انتظار میرفت نگرفته.
اونم از مدیران خواسته بود که زود دست به کار بشن و حسابی روی این دنیا (متاورس) سرمایهگذاری کنن تا رقیبایی مثل اچتیسی، اپل و گوگل رو جا بذارن. راجع به بقیه شرکتهام گفته بود که باید خودشون یه همچین دنیایی بسازن تا دیگه هیچکدوم از رقیبا نتونن تو دنیای واقعیت مجازی حرفی برای گفتن داشته باشن!
تو ماه مه ۲۰۱۹، فیسبوک یه شبکه به اسم “لیبرا نتورکس” راه انداخت که ظاهراً قرار بود یه ارز دیجیتال باثبات (استیبل کوین) خودشون رو درست کنه. بعدا خبر اومد که شرکتهای بزرگی مثل ویزا، مسترکارت، پیپل و اوبر هم از این پروژه حمایت میکنن. قرار بود هر کدوم از این شرکتها ۱۰ میلیون دلار برای راهاندازی این ارز دیجیتال به اسم “لیبرا” سرمایهگذاری کنن.
بسته به اینکه کی از مقامات مالی سوئیس مجوز فعالیت به عنوان یه سرویس پرداخت رو میدادن، قرار بود یه مدل محدود از این ارز دیجیتال تو سال ۲۰۲۱ راهاندازی بشه. اما اسم “لیبرا” رو بعدا به “دیم” تغییر دادن و در نهایت بعد از مخالفتهای شدید دولت و مردم سوئیس، تو ژانویه ۲۰۲۲ جمعش کردن و فروختن.
تو دوران همهگیری کرونا، استفاده از سرویسهای آنلاین، از جمله فیسبوک تو کل دنیا زیاد شد. زاکربرگ (مدیرعامل فیسبوک) پیشبینی کرد که این یه جهش دائمیه و بعد از کرونا هم ادامه پیدا میکنه. فیسبوک تو این مدت حسابی نیروی کارش رو زیاد کرد و از ۴۸ هزار نفر تو مارس ۲۰۲۰ به بیش از ۸۷ هزار نفر تو سپتامبر ۲۰۲۲ رسیدن.
♦ سال ۲۰۲۱: تغییر برند به متا
بعد از یه دوره زیر ذرهبین بودن و افشاگریهای جنجالی، خبرهایی در تاریخ ۲۱ اکتبر ۲۰۲۱ در مورد برنامه فیسبوک برای تغییر برند و اسم شرکتش به گوش رسید. تو تماس درآمد سه ماهه سوم ۲۰۲۱، مارک زاکربرگ در مورد انتقادهای مداوم از سرویسهای اجتماعی شرکت و نحوه عملکردش صحبت کرد و به تلاشهای محوری برای ساخت متاورس اشاره کرد، اما در مورد تغییر برند و اسم چیزی نگفت.
در نهایت، چشمانداز متاورس و تغییر نام از فیسبوک به شرکتهای متا تو فیسبوک کانکت در تاریخ ۲۸ اکتبر ۲۰۲۱ معرفی شد. بر اساس کمپین روابط عمومی فیسبوک، تغییر نام نشاندهنده تغییر تمرکز بلندمدت شرکت به ساخت متاورسه، یک دنیای مجازی که ترکیبی از شبکههای اجتماعی، واقعیت مجازی و ویژگیهای واقعیت افزوده است.
جالب اینجاست که، اسم «متا» قبلا تو سال ۲۰۱۸ (بعد از درخواست اولیه تو ۲۰۱۵) توسط یه شرکت کانادایی که تحلیل کلاندادهی مقالات علمی رو انجام میداد، برای بازاریابی، تبلیغات و سرویسهای کامپیوتری تو آمریکا ثبت شده بود. این شرکت در سال ۲۰۱۷ توسط ابتکار چان زاکربرگ (CZI) خریداری شد، بنیادی که توسط زاکربرگ و همسرش پریسیلا چان تأسیس شده بود و به یکی از پروژههای اونها تبدیل شد.
بعد از اعلام تغییر برند، CZI اعلام کرد که قبلا تصمیم گرفته بود اولویت رو از پروژه قبلی متا برداره، بنابراین حقوق مالکیت اسم رو به شرکتهای متا منتقل میکنه و پروژه قبلی در سال ۲۰۲۲ به پایان میرسه.
♦ سال ۲۰۲۲: کاهش سود و تعدیل نیرو گسترده
کمتر از چند ماه بعد از تغییر برند، تو اوایل فوریه ۲۰۲۲، متا از کاهش سود بیشتر از حد انتظار در سه ماهه چهارم ۲۰۲۱ خبر داد. گزارشی از افزایش ماهانهی کاربر نداشت و اعلام کرد که انتظار داره رشد درآمد متوقف بشه. همچنین پیشبینی میشد اقداماتی که اپل برای محافظت از حریم خصوصی کاربران انجام داده، حدود ۱۰ میلیارد دلار از درآمد تبلیغاتیشون کم کنه، یعنی تقریبا ۸ درصد از درآمد کلشون تو سال ۲۰۲۱.
تو جلسهای که فردای اعلام درآمد با کارکنان متا برگزار شد، زاکربرگ رقابتی که برای جلب توجه کاربر وجود داره، به خصوص از طرف اپلیکیشنهای ویدیئو محور مثل تیکتاک رو عامل این اتفاق دونست.
کاهش ۲۷ درصدی قیمت سهام شرکت که در واکنش به این خبر اتفاق افتاد، حدود ۲۳۰ میلیارد دلار از ارزش بازار متا رو کم کرد. بلومبرگ این کاهش رو «شکستی عظیم» توصیف کرد که از نظر وسعت، شبیه چیزی که والاستریت یا سیلیکون ولی تا حالا دیده بودن، نبود.
تو همین حین، ثروت خالص زاکربرگ هم تا ۳۱ میلیارد دلار کاهش پیدا کرد. زاکربرگ ۱۳ درصد از سهام متا رو داره و این سهام بخش زیادی از ثروتشه.
طبق گزارشهایی که بلومبرگ در ۳۰ مارس ۲۰۲۲ منتشر کرد، متا اطلاعاتی مثل شماره تلفن، آدرس فیزیکی و آدرس IP رو به هکرهایی که خودشون رو جا زده بودن مامورهای اجرای قانون و از سندهای جعلی استفاده میکردن، تحویل داده بود. درخواستهای اجرای قانون گاهی اوقات شامل امضاهای جعلی از مقامات واقعی یا ساختگی میشد.
وقتی در مورد این اتهامات از نمایندهی متا سوال شد، اون گفت: «ما هر درخواست اطلاعاتی رو از نظر کفایت قانونی بررسی میکنیم و از سیستمها و فرآیندهای پیشرفتهای برای اعتبارسنجی درخواستهای اجرای قانون و شناسایی سوءاستفاده استفاده میکنیم.»
در ژوئن ۲۰۲۲، شریل سندبرگ، مدیر ارشد عملیات به مدت ۱۴ سال، اعلام کرد که در همون سال از سمتش کنار میره. زاکربرگ گفت که خاویر اولیوان جایگزین سندبرگ میشه، البته با نقشی «سنتیتر».
تو ماه مارس ۲۰۲۲، متا و غول عینکسازی ایتالیایی لوکسوتیکا، عینک هوشمند ریبن استوریز رو معرفی کردن که میتونست موسیقی پخش کنه و عکس بگیره. متا و شرکت مادر لوکسوتیکا، یعنی اسیلورلوکسوتیکا تا سپتامبر ۲۰۲۲ از اعلام آمار فروش این محصول خودداری کردن، اما خب متا از بازخورد مشتریهاش راضی بوده.
تو جولای ۲۰۲۲، متا برای اولین بار با کاهش درآمد سالانه مواجه شد، جوری که کل درآمدش ۱ درصد به ۲۸.۸ میلیارد دلار کاهش پیدا کرد. تحلیلگرها و روزنامهنگاران این افت رو به بخش تبلیغات شرکت ربط دادن که توسط قابلیت شفافیت ردیابی برنامهی اپل محدود شده بود، یعنی تعداد آدمهایی که انتخاب میکردن توسط برنامههای متا ردیابی نشن، زیاد شده بود. زاکربرگ هم این افت رو به رقابت روزافزون با تیکتاک ربط داد.
در تاریخ ۲۷ اکتبر ۲۰۲۲، ارزش بازار متا به ۲۶۸ میلیارد دلار سقوط کرد که نسبت به ۲۰۲۱ حدود ۷۰۰ میلیارد دلار ضرر کرده بود و سهامش هم ۲۴ درصد افت کرد. متا دیگه جزو ۲۰ شرکت برتر آمریکا از نظر ارزش بازار نبود، با اینکه سال قبل جزو ۵ شرکت برتر بود.
در نوامبر ۲۰۲۲، متا ۱۱ هزار نفر از کارمنداش رو اخراج کرد که ۱۳ درصد از نیروی کارش رو تشکیل میداد. زاکربرگ گفت که تصمیم برای افزایش شدید سرمایهگذاریهای متا اشتباه بوده، چون اشتباه پیشبینی کرده بود که افزایش تجارت الکترونیک بعد از همهگیری کرونا هم ادامه پیدا میکنه. اون همچنین این افت رو به رقابت بیشتر، رکود اقتصادی جهانی و «از دست دادن سیگنال تبلیغات» ربط داد.
برنامههای اخراج ۱۰ هزار کارمند دیگه هم از آوریل ۲۰۲۳ شروع شد. این اخراجها بخشی از افت کلی صنعت تکنولوژی بود، در کنار اخراجهایی که توسط شرکتهایی مثل گوگل، آمازون، تسلا، توییتر و لیفت انجام شد.
♦ سال ۲۰۲۳ تا به حال
تو مارس ۲۰۲۳، متا دور جدیدی از اخراج رو اعلام کرد که قرار بود ۱۰ هزار کارمند رو اخراج کنه و ۵ هزار موقعیت شغلی رو ببنده تا شرکت کارآمدتر بشه. بعد از اینکه متا اعلام کرد تمرکزش رو روی هوش مصنوعی بیشتر میکنه، درآمدش تو سه ماهه اول ۲۰۲۳ از انتظارات تحلیلگرها فراتر رفت.
تو ۶ جولای، متا یه اپلیکیشن جدید به اسم «ترِدز» (Threads) رو راه انداخت که رقیب توییتره.
متا تو جولای ۲۰۲۳ مدل هوش مصنوعی جدیدش به اسم «لاما ۲» رو معرفی کرد که از طریق همکاری با ارائهدهندگان ابری بزرگ مثل مایکروسافت، برای استفاده تجاری در دسترس قرار گرفت. این اولین پروژهای بود که از گروه هوش مصنوعی تولیدکنندهی متا بعد از راهاندازیش تو فوریه رونمایی شد.
برای دسترسی یا استفاده ازش هزینهای دریافت نمیشه و به جای اون با یه مدل متنباز کار میکنه تا متا بتونه بفهمه چه پیشرفتهایی لازمه. قبل از این اعلام، متا گفته بود که هیچ برنامهای برای عرضهی تجاری لاما ۲ نداره. یه نسخه قدیمیتر از لاما برای دانشگاهیان منتشر شده بود.
تو آگوست ۲۰۲۳، متا به خاطر قانون «اخبار آنلاین» کانادا، که لازمه خروجیهای خبری کانادا برای محتوای به اشتراک گذاشتهشده تو پلتفرمش جبران خسارت بشن، حذف دائمی محتوای خبری رو از فیسبوک و اینستاگرام تو کانادا اعلام کرد. قانون «اخبار آنلاین» تا آخر سال اجرا شد، اما متا تو فرایند قانونی شرکت نمیکنه.
تو اکتبر ۲۰۲۳، زاکربرگ گفت که هوش مصنوعی قراره تو سال ۲۰۲۴ بزرگترین حوزهی سرمایهگذاری متا باشه.
متا سال ۲۰۲۳ رو به عنوان یکی از سهامهای برتر تکنولوژی اون سال به پایان رسوند، جوری که قیمت سهامش ۱۵۰ درصد بالا رفت. سهام متا تو ژانویه ۲۰۲۴ به بالاترین حد خودش رسید و این شرکت رو به ۱ تریلیون دلار ارزش بازار نزدیک کرد.
شرکت متا پلتفرمز تو نوامبر ۲۰۲۳ تو اروپا یه سرویس بدون تبلیغ راه اندازی کرد که به مشترکین اجازه میداد تا از جمعآوری اطلاعات شخصی برای تبلیغات هدفمند انصراف بدن.
گروهی متشکل از ۲۸ سازمان اروپایی، از جمله گروه طرفداری مکس شرمس به اسم NOYB، شورای آزادیهای مدنی ایرلند، ویکیمدیا اروپا و مرکز اطلاعات حریم خصوصی الکترونیکی، تو سال ۲۰۲۴ نامهای به هیئت حفاظت از اطلاعات اروپا (EDPB) فرستادن و نگرانی خودشون رو در مورد این مدل مشترکین که میتونه از الزامات حریم خصوصی، به خصوص استانداردهای حفاظت اطلاعات GDPR کم کنه، ابراز داشتن.
متا تو فوریه ۲۰۲۴ به خاطر نقضهای مکرر سیاست سازمانها و افراد خطرناک، اکانتهای فیسبوک و اینستاگرام علی خامنهای، رهبر معظم ایران رو حذف کرد.
اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) در حال حاضر متا رو به خاطر استفادهی ادعایی از پلتفرمهای شبکههای اجتماعیشون برای فروش مواد مخدر غیرقانونی، تحت بررسی داره.
تو ۱۶ می ۲۰۲۴ هم کمیسیون اروپا به خاطر نگرانیهای مرتبط با امنیت کودکان، تحقیقاتی رو در مورد متا آغاز کرده و این تحقیقات تا به امروز به نتیجه خاصی نرسیدن
این بود تاریخچه شرکت متا؛ امیدوارم که از این مقاله لذت برده باشین. حتما در بخش نظرات، انتقادات و پیشنهادات خودتون رو با ما به اشتراک بزارین.
دوستون دارم ♥ خودافیس