راهکارهای علمی نگهداری از میوه و سبزی؛ با انجام این کار دیگه میوه‌هات خراب نمیشن!
همه ما می دونیم که میوه و سبزیجات تازه برای ما مفیدن، اما این مواد غذایی خیلی زود خراب میشن. دلیلش اینه که حتی بعد از چیدن، میوه و سبزیجات به فعالیت های زیستی خودشون ادامه میدن. این فعالیت ها شامل تنفس میشه، یعنی تولید انرژی از کربوهیدرات، پروتئین و چربی های ذخیره شده که باعث تولید دی اکسید کربن و بخار آب میشه. (تا حالا تو کابینت سیب زمینی جوانه زده دیده ای؟)
قضیه از این هم پیچیده میشه چون میوه و سبزیجات تازه به خاطر میکروب های مختلف هم خراب میشن، بعضی از این میکروب ها بی خطر هستن ولی بعضی هاشون هم بیماری زا هستن.
اینجوری نیست که فقط میوه و سبزیجات رو تو یخچال بذاری و مشکلت حل بشه، چون هر کدوم از این گیاهان به روش خاصی باید نگهداری بشن.
پس چطور جلوی اسراف مواد غذایی رو بگیریم و میوه و سبزیجات رو تازه نگه داریم؟ خب، چند تا راهکار علمی بهت یاد میدم.
تازگی و کیفیت از همون مزرعه شروع میشه
هدف کشاورزا اینه که میوه و سبزیجات رو تو بهترین شرایط برداشت کنه، اما چیزایی که قبل از برداشت و بعد از برداشت اتفاق میفتن روی تازگی و کیفیت میوه و سبزیجات حتی قبل از اینکه تو اونها رو بخری تاثیر میذارن.
چیزایی که قبل از برداشت اتفاق میفتن مربوط به کشاورزی هستن، مثل آب و هوا، نوع خاک و میزان دسترسی به آب. چیزایی که بعد از برداشت اتفاق میفتن شامل شستن و تمیز کردن بعد از چیدن، حمل و نقل و پخش، فرآوری و بسته بندی و انبارداری میشه.
ما به عنوان مصرف کننده نمی تونیم این چیزا رو مستقیما کنترل کنیم، شاید بعضی وقتا سبزیجاتی که میخریم به اون خوبی که می خوایم نباشه. اما می تونیم مراقب چیزایی باشیم که روی میوه و سبزیجات بعد از اینکه به خونه میاریمشون تاثیر میذارن.
یکی از چیزای مهمی که باید بهش دقت کنی میوه و سبزیجاتی هستن که زدگی، خراش یا آسیب دارن. این اتفاق ممکنه تو هر مرحله ای بعد از برداشت بیفته و واقعا باعث میشه میوه و سبزیجاتت زودتر خراب بشن.
از دست رفتن رطوبت از پوست آسیب دیده باعث میشه میوه و سبزیجات زودتر پلاسیده بشن و مواد مغذی‌شون رو از دست بدن. همچنین خراش و آسیب وارده به میوه و سبزیجات باعث میشه میکروب های فاسد کننده راحت تر وارد اونها بشن.
بشوریم یا نشوریم؟
لازم نیست قبل از نگهداری میوه و سبزیجات رو بشورین. چیزای زیادی که میخریم قبلا به صورت تجاری شسته شدن. در واقع، اگه میوه و سبزیجات رو بشورین و نتونین کاملا خشکشون کنین، رطوبت اضافی باعث میشه تو یخچال زودتر خراب بشه.
اما شستن میوه و سبزیجات قبل از مصرف برای از بین بردن آلودگی و باکتری‌های مضر مهمه.
علی‌رغم اون چیزی که تو شبکه‌های اجتماعی می‌بینین، از سرکه توی آب شستشو استفاده نکنین. مطالعات نشون میده که سرکه هیچ تأثیری روی کم کردن میکروب‌های روی میوه و سبزیجات تازه نداره.
به همین ترتیب، از جوش شیرین هم استفاده نکنین. اگر چه برخی شواهد نشون میده که جوش شیرین می‌تونه باقی‌مانده سموم دفع آفات رو از سطح برخی از محصولات پاک کنه، اما استفاده از اون تو خونه توصیه نمیشه. فقط از آب شیر ساده استفاده کنین.
مهمترین چیزی که نیاز دارین بسته‌بندی مناسب و جای درست میوه و سبزیجاته. باید بتونین میزان رطوبت، خراب شدن و رسیدنشون رو کنترل کنین.
جای درست، جای درست، جای درست
سه تا جای اصلی برای نگهداری میوه و سبزیجات، روی میز، داخل یخچال و یه جای “خنک، خشک و تاریکه” مثل کابینت آشپزخونه است. تو اینجا به چند نمونه از میوه و سبزیجات و بهترین جای نگهداریشون اشاره می‌کنیم:
موز، پیاز، سیر، سیب‌زمینی، سیب‌زمینی شیرین و کدو حلوایی کامل رو بهتره تو یه جای تاریک تو انباری یا کابینت نگه دارین.
سیب‌زمینی و پیاز رو با هم نگه ندارین. پیاز گازی به اسم اتیلن تولید می‌کنه که باعث میشه سیب‌زمینی زودتر خراب بشه، از طرف دیگه رطوبت بالای سیب‌زمینی باعث خراب شدن پیاز میشه.
در واقع، میوه‌هایی مثل سیب، گلابی، آووکادو و موز رو هم با هم نگه ندارین، چون این میوه‌ها هنگام رسیدن، گاز اتیلن آزاد می‌کنن که باعث میشه میوه‌های کناری زودتر برسن (و ممکنه خراب بشن). البته اگه می‌خواین میوه‌هاتون زودتر برسن، اشکالی نداره.
تمام سبزیجات برگ‌دار، هویج، خیار، گل کلم و کلم بروکلی رو بهتره تو کشوی مخصوص میوه و سبزیجات (میس‌ساز) تو یخچال نگه دارین. می‌تونین اونها رو تو کیسه‌های پلاستیکی سوراخ‌دار بذارین تا رطوبتشون حفظ بشه ولی جریان هوا هم وجود داشته باشه.
اما اونها رو تو کیسه‌های کاملا دربسته قرار ندین چون این کار می‌تونه رسیدن رو کند کنه و در عین حال باعث بشه دی‌اکسید کربن بمونه که منجر به خراب شدن و بوی بد میشه.
بعضی از میوه‌ها هم تو یخچال بهتر میمونن. مثلا، سیب و مرکباتی مثل پرتقال می‌تونن تو یخچال (میس‌ساز) تازه بمونن، هرچند که برای مدت کوتاهی می‌تونن تو دمای اتاق هم بمونن.
با این حال، هندوانه رو برای مدت طولانی تو یخچال نگه ندارین چون اگه بیش از سه روز تو یخچال بمونه، طعم و رنگ قرمز خوشمزه‌اش رو از دست میده.
بیشتر سبزی‌های معطر و بعضی از سبزیجات برگ‌دار مثل کرفس، تره فرنگی و مارچوبه رو می‌تونین با ساقه تو آب نگه دارین تا ترد بمونن. اونها رو تو یه جای با تهویه مناسب و دور از نور مستقیم خورشید نگه دارین تا خیلی گرم نشن و پژمرده نشن.
بریم سراغ کم کردن دورریز غذا و کمی هم آزمایش کنیم!
اول از همه، زیاد خرید نکن. سعی کن مواد غذایی رو کم کم بخری تا نگران خراب شدنشون نباشی. میوه و سبزیجات له شده یا خراب رو هم اگه قراره بیشتر از یه روز نگه داری، اصلا سمتشون نرو.
حالا اگه یه موقع مجبور شدی زیاد بخری، مثلا یه چیز با تخفیف عمده گیرت اومد، میتونی اونارو به چیزای نگه داشتنی‌تری تبدیل کنی. مثلا، پوره موز درست شده از موزهای خیلی رسیده رو تا ۱۴ روز میشه تو دمای ۴ درجه سانتی‌گراد نگه داشت. اکثر سبزیجات رو هم میتونی فریز کنی، بخارونی، تخمیر کنی یا کنسرو کنی.
خلاصه کردن با دستگاه وکیوم هم می‌تونه به دردت بخوره. مثلا، لوبیاهای وکیوم شده تا ۱۶ ماه تو یخچال میمونن، در حالی که اگه وکیوم نباشن، فقط تا چهار هفته دووم میارن.
خلاصه که حواست باشه چی تو یخچال داری. طوری بچین‌شون که همه رو راحت ببینی و قبل از اینکه خراب بشن استفاده کنی.
تو شبکه‌های اجتماعی پر از راهکار و ترفند برای نگهداری بهتره میوه و سبزیجاته. آشپزخونه‌تو تبدیل به یه آزمایشگاه کن و هرچیزی که برات جالبه امتحان کن، شاید به کارت بیاد. حتی میتونی از این آزمایش‌ها برای اینکه به بچه‌هات اهمیت کم کردن دورریز غذا رو یاد بدی استفاده کنی.
خودت هم میتونی یه کم کاشت و داشت داشته باشی. خب معلومه که برای همه ممکن نیست، ولی همیشه میتونی چندتا گلدون سبزیجات معطر داشته باشی تا دیگه نگران خراب شدن یا استفاده نکردن یه دسته بزرگ نعناع تو یه وعده باشی. کاشتن میکروگرین تو خونه هم می‌تونه خیلی به درد بخوره.
