راز کم نوری بتلگئوز : آیا یک ستاره‌ی پنهان مقصر است؟
بتلگئوز (یا بیتل‌جوس)، یکی از ستاره‌های محبوب برای منجمان آماتور، با کم‌نوری ناگهانی خود توجه‌ها را بیشتر به خود جلب کرده است. این ستاره غول سرخ که در بخش بالای چپ صورت فلکی شکارچی (اوریون) قرار دارد، به دلیل اندازه بزرگ و درخشش بسیارش شناخته می‌شود.
بتلگئوز دوره‌های مختلفی از تغییرات نوری را تجربه می‌کند و یکی از این دوره‌ها هر ۲۱۷۰ روز یک‌بار رخ می‌دهد، یعنی حدود ۵ برابر طولانی‌تر از دوره‌های نوسانی معمولی آن. یک مقاله علمی جدید پیشنهاد داده که ممکن است یک ستاره همراه با جرمی معادل ۱.۱۷ برابر جرم خورشید، دلیل این کم‌نوری باشد.
این ستاره همراه باید در مداری با فاصله‌ای حدود ۲.۴۳ برابر شعاع بتلگئوز قرار داشته باشد و احتمالاً باعث تغییراتی در گرد و غبار اطراف این منطقه شده که منجر به تغییرات نوری می‌شود که مشاهده می‌کنیم.
بتلگئوز یکی از بزرگ‌ترین و درخشان‌ترین ستاره‌های قابل مشاهده با چشم غیرمسلح است که شعاعی حدود ۱۰۰۰ برابر خورشید دارد. این ستاره در فاصله ۶۴۲ سال نوری از زمین قرار دارد و به همین دلیل، نوری که به ما می‌رسد نشان می‌دهد که باید حدود ۱۰۰,۰۰۰ برابر نور خورشید را تولید کند. در چند سال گذشته، کم‌نوری ناگهانی این ستاره توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است.
این کاهش نور در اواخر سال ۲۰۱۹ رخ داد و در نیمه اول سال ۲۰۲۰ به حالت عادی بازگشت. این رویداد، که اکنون به “کم‌نوری بزرگ” معروف شده، احتمالاً به دلیل ایجاد یک ابر گرد و غبار بوده است. به عنوان یک ستاره متغیر، بتلگئوز دوره‌های طولانی تغییرات نوری دارد که حدود ۲۱۰۰ روز طول می‌کشد. این پدیده در ستارگان غول سرخ در نمودار هرتسپرونگ-راسل غیرعادی نیست و می‌تواند از چند صد روز تا هزاران روز متفاوت باشد.
مکانیزم دقیق این دوره‌های طولانی هنوز مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که این دوره‌ها به دوره‌های کوتاه‌تر وابسته‌اند. طول این دوره‌ها به طور معمول چند ده برابر کندتر از نوسانات شعاعی ستاره است. یک مطالعه جدید توسط جرد آ. گلدبرگ و تیمش به بررسی تغییرات طولانی مدت در بتلگئوز پرداخته است. درک بهتر این موضوع می‌تواند به شفاف‌تر شدن مرحله تکاملی بتلگئوز و در نهایت پیش‌بینی زمان مرگ آن کمک کند.
یکی از تئوری‌ها این است که این تغییرات ناشی از نوسانات لایه‌های بیرونی ستاره است. اگر این فرض درست باشد، به این معناست که بتلگئوز بزرگ‌تر از تصور قبلی ماست و در مرحله پیشرفته‌تری از تکامل قرار دارد که می‌تواند منجر به انفجار ابرنواختری آن در چند صد سال آینده شود. با این حال، پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که محتمل‌ترین توضیح برای تغییرات طولانی مدت بتلگئوز، وجود یک ستاره همراه کم‌جرم به نام Ori B (که بتلگئوز با نام جایگزین اوریونیس هم شناخته می‌شود) است.
این ستاره دوتایی ممکن است باعث تغییرات در گرد و غبار اطراف سیستم شود و هنگامی که در حال عبور است، گرد و غبار منجر به کاهش درخشندگی بتلگئوز می‌شود. اگر وجود Ori B تأیید شود، این کشف می‌تواند به شدت بر درک ما از تکامل بتلگئوز تأثیر بگذارد. در حال حاضر تصور می‌شود که بتلگئوز به زودی به یک ابرنواختر تبدیل شود، اما اگر Ori B دلیل تغییرات نوری باشد، این رویداد ممکن است همچنان تا مدت‌ها به تأخیر بیفتد.
__ تکنو دات مرجع اخبار تکنولوژی __
