درمان ریشه ای سردردهای میگرنی!
پژوهشگران یک مسیر ارتباطی جدید کشف کردن که بین قسمت‌های مختلف مغز و جمجمه و کل بدن ارتباط برقرار می کنه. این کشف می تونه به عنوان یه هدف جدید برای درمان ریشه ای میگرن مورد استفاده قرار بگیره.
مدت هاست که دانشمندان دنبال این هستن که بفهمند منشاء میگرن کجاست و چطور این سردردهای یک طرفه و حالت تهوع آور رو ایجاد می کنه. فهمیدن این موضوع می تونه به پیدا کردن راه های جدید برای جلوگیری از میگرن یا حداقل کم کردن درد اون موقع که شروع میشه کمک کنه.
تقریبا یک سوم کسایی که میگرن میگیرن، قبل از شروع سردرد دچار هاله میشن. هاله می تونه به صورت دیدن نورهای لرزان یا تاری دید باشه که خودش نشونه یه فعالیت غیرعادی در مغز است که از قشر مغز، لایه بیرونی مغز، شروع میشه و پخش میشه.
اما اینکه چطور این فعالیت مغزی روی گیرنده های سلول های عصبی که درد رو حس می کنن تاثیر می گذاره هنوز یکم گنگه.
مغز یه لایه محافظتی داره به اسم سد خونی مغزی که نمیذاره مواد مضر و بیماری زا وارد سیستم عصبی مرکزی بشن. نخاع هم یه همچین لایه محافظی داره که نمیذاره مولکول های بزرگ واردش بشن.
یکی از مرکزهای کلیدی ارتباط بین سیستم عصبی مرکزی و کل عصب های بدن، گانگلیون سه قلوئه. این گره لوبیایی شکل که قبلا هم در مورد میگرن و سردرد ازش صحبت شده، درست پایین جمجمه قرار داره و اطلاعات حسی رو از صورت و فک به مغز می فرسته.
تا حالا فکر می کردن گانگلیون سه قلو بیرون از سد خونی مغزی قرار داره که این یه خبر خوب بود چون یعنی میشه راحت تر با دارو روی اون تاثیر گذاشت، مثلا با داروهای مهارکننده CGRP که یه نوع داروی جدید و امیدوار کننده برای درمان میگرنه.
اما این جای گیری یعنی گانگلیون سه قلو با مایع مغزی-نخاعی که مغز و نخاع رو در بر می گیره در تماس نیست.
اما این پژوهش جدید روی موش ها نشون داده که دقیقا برعکسه: این پژوهش نشون داده که مایع مغزی-نخاعی مولکول های پیام رسان رو مستقیم به سلول های گانگلیون سه قلو می رسونه و یه مسیر کندتر که قبلا شناخته شده بود رو که از طریق پرده های مننژ، سه لایه محافظ اطراف مغز و نخاع، رد می شد رو دور میزنه.
پژوهشگران در مقاله خودشون که منتشر شده میگن: “ما یه مسیر ارتباطی بین سیستم عصبی مرکزی و محیطی پیدا کردیم که شاید بتونه ارتباط بین هاله میگرنی و سردرد رو توضیح بده.”
در یه سری آزمایش تصویربرداری בזمان واقعی، محققان مسیر حرکت مایع مغزی-نخاعی رو از قشر بینایی مغز، که شایع ترین محل شروع هاله میگرنیه، تا گانگلیون سه قلو توی موش ها دنبال کردن.
این مایع به سرعت وارد ریشه گانگلیون سه قلو شد. کالبدشکافی های بعدی هم نشون داد که دور این ریشه یه غلاف سفت پیچیده نشده که مانع از ورود مولکول های حل شده به عصب های سه قلو در ادامه مسیرشون بشه.
به علاوه، مولکول های حل شده توی مایع مغزی-نخاعی که از یه نیمکره از قشر مغز اومده بودن، عمدتا به سمت گانگلیون سه قلوی همون سمت سر حرکت می کردن که این می تونه دلیل یک طرفه بودن اکثر میگرن ها باشه.
رازمسن و همکاراش همچنین کشف کردن که بعد از هاله، مواد داخل مایع مغزی-نخاعی حیوانات تغییر می کنه. این مایع حاوی CGRP (پپتید مرتبط با ژن کلسیتونین) و مولکول های دیگه ای بوده که بعد از عبور یه موج از فعالیت غیرعادی مغزی از قشر مغز آزاد می شده اند، و این مولکول ها باعث فعال شدن عصب های گانگلیون سه قلو می شدن.
رازمسن و همکاراش می نویسن: “یافته های ما نشون میده که جذب مایع مغزی-نخاعی توسط گانگلیون سه قلو باعث شروع ناگهانی سردرد میگرنی میشه.” ولی “ما همچنین کشف کردیم که ترکیب مایع مغزی-نخاعی به سرعت به حالت عادی برمی گرده، که یعنی شاید فرآیندهای دیگه ای باشن که سردرد رو در مراحل بعدی تشدید می کنن.”
البته بین موش ها و انسان ها و مغزهاشون و نوع میگرن هاشون هم تفاوت های قابل توجهی وجود داره. با این حال، پژوهشگران امیدوارن که کشف این مسیر ارتباطی جدید “بتونه به پیدا کردن هدف های جدید [برای دارو] کمک کنه، که می تونه برای بخش زیادی از بیمارانی که به درمان های موجود خوب جواب نمی دن مفید باشه.”
یافته های اونها همین الان هم نشون میدن که مایع مغزی-نخاعی خیلی بیشتر از یه مایع ساده که سیستم دفع بدن رو تمیز می کنه اهمیت داره و در عوض یه حمل کننده مهم سیگنال به حساب میاد. ولی هنوز چیزهای زیادی در مورد جریان مایعات توی مغز وجود داره که کشف نشده باقی مونده.
دو تا دانشمند اعصاب به اسم های اندرو روسو از دانشگاه آیووا و جفری ایلیف از دانشگاه واشنگتن در مقاله ای که همراه با این پژوهش منتشر شده می نویسن: “این یافته ها با هم یه مکانیزم جدید رو معرفی می کنن که سیستم عصبی مرکزی و محیطی رو به هم وصل می کنه.”
“به همین شکل، این مکانیزم شاید بتونه ارتباط بین آسیب مغزی ناشی از ضربه، اختلال خواب و سردردهای بعد از آسیب رو توضیح بده.”
این پژوهش توی مجله Science چاپ شده.
