ستاره شناسان به راز حلقه های رادیویی غول پیکر نزدیکتر شدند!
ستاره شناسا تو پنج سال اخیر یه پدیده نجومی جدید کشف کردن که خیلی خیلی بزرگه، حتی از کهکشانا هم گنده تره. اسمشو گذاشتن ORC یا همون حلقه های رادیویی عجیب. اینا یه جور حلقه غول پیکر از امواج رادیویی هستن که σαν یه موج ضربه ای به بیرون منتشر میشن.
تا حالا ORC ها رو فقط با امواج رادیویی میشد دید. اما طبق یه مقاله جدید که آخر آوریل ۲۰۲۴ منتشر شده، برا اولین بار تونستن از یه ORC اشعه ایکس هم بگیرن.
این کشف یه سرنخ تازه بهمون میده که شاید بتونه راز شکل گیری ORC ها رو برملا کنه.
خیلی از پدیده های نجومی مثل انفجار ابرنواختر میتونن جاذبه های حلقوی (گِرد) از خودشون باقی بذارن، ولی خب قضیه ORC ها فرق میکنه.
به گفته Esra Bulbul که سرپرست تیم تحقیقاتی این مقاله بوده، “نیروی لازم برای تولید همچین امواج رادیویی گسترده ای خیلی زیاده. بعضی شبیه سازی ها میتونن شکل ORC ها رو درست حسابی درست کنن ولی شدت و قدرت اونها رو نه. هیچ شبیه سازی ای نمیتونه توضیح بده که چطوری ORC ها به وجود میان.”
بررسی ORC ها سخته چون معمولا فقط با امواج رادیویی قابل مشاهده هستن. تا حالا هیچ ارتباطی بین ORC ها و امواج فروسرخ یا نور مرئی پیدا نشده.
بعضی وقتا ORC ها یه کهکشان قابل مشاهده رو احاطه کردن ولی خب همیشه اینطور نیست (تا الان هشت تا ORC پیدا کردن که دور کهکشوناهای بیضی شکل شناخته شده قرار دارن).
Bulbul و تیمش با استفاده از تلسکوپ XMM-Newton سازمان فضایی اروپا، یکی از نزدیکترین ORC های شناخته شده به اسم شبدر (Cloverleaf) رو بررسی کردن و تونستن یه بخش جالب توجهی از اشعه ایکس رو تو اون پیدا کنن.
Bulbul میگه: “این اولین باره که کسی تونسته انتشار اشعه ایکس رو تو یه ORC ببینه. این همون کلید گم شده ای بود که دروازه رمز و راز شکل گیری شبدر رو باز کرد.”
اشعه ایکس های شبدر نشون میده که یه گاز داغ و تحریک شده توسط یه فرآیندی اونجا وجود داره. تو این مورد، انتشار اشعه ایکس دو گروه از کهکشانا (که در مجموع حدود دوازده تا کهکشان میشن) رو نشون میده که دارن داخل شبدر ادغام میشن و باعث گرم شدن گاز تا دمای ۱۵ میلیون درجه فارنهایت میشن.
این ادغام های آشفته کهکشانی جالبه ولی به تنهایی نمیتونن شبدر رو توضیح بدن. ادغام کهکشانی تو کل جهان اتفاق میفته در حالی که ORC ها یه پدیده نادر هستن. یه اتفاق منحصر به فردی داره میفته که چیزی شبیه شبدر رو درست کنه.
Bulbul میگه: “ادغام ها ستون فقرات شکل گیری ساختار هستن، ولی تو این سیستم یه چیز خاصی وجود داره که امواج رادیویی رو به شدت بالا میبره. فعلا نمی تونیم بفهمیم اون چیه، پس به داده های بیشتر و عمیق تری از تلسکوپ های رادیویی و اشعه ایکس نیاز داریم.”
این به این معنی نیست که ستاره شناسا هیچ حدسی ندارن.
Kim Weaver که دانشمند پروژه ناسا برای XMM-Newton هست میگه: “یه ایده جالب برای این سیگنال رادیویی قدرتمند اینه که سیاهچاله های کلان جرم مرکزی تو گذشته دوره های فعالیت شدید رو گذروندن، و الکترون های باقی مونده از اون فعالیت باستانی توسط این رویداد ادغام دوباره شتاب گرفتن.”
به عبارت دیگه، ORC هایی مثل شبدر شاید به یه داستان با دو بخش نیاز داشته باشن، انتشارات قدرتمند از سیاهچاله های کلان جرم فعال، به دنبال موج های ضربه ای ادغام کهکشانی که به اون انتشارات یه لگد دوباره میزنن.
__ تکنودات مرجع اخبار تکنولوژی __
