اورانوس بد بوی کهکشان: سیاره‌ای فراخورشیدی که بوی تخم مرغ گندیده می‌دهد!
اورانوس، یکی از سیارات منظومه شمسی ما، به خاطر بوی بدش معروفه. بوی اورانوس شبیه تخم مرغ گندیده است و این بو به خاطر وجود گاز سولفید هیدروژن در اتمسفر این سیاره یخی است. حالا دانشمندان همین بوی بد رو در یه سیاره دیگه توی کهکشان راه شیری پیدا کردن!
این سیاره که اسمش HD 189733b هست، یه غول گازی سوزانه که خیلی به خورشیدش نزدیکه. به خاطر همین نزدیکی، دمای این سیاره به چند هزار درجه می‌رسه و خیلی داغه. به همین خاطر فکر نمیکنن که توی این سیاره بشه موجود زنده‌ای پیدا کرد. اما با مطالعه ی اتمسفر HD 189733b می‌تونیم چیزهای زیادی در مورد چگونگی شکل‌گیری سیارات و وجود گوگرد در منظومه‌های شمسی دیگه یاد بگیریم.
این کشف جالب رو تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) انجام داده. JWST قوی‌ترین تلسکوپیه که تا حالا ساخته شده و با تجزیه و تحلیل نوری که از اتمسفر HD 189733b عبور می‌کرده، تونسته رد سولفید هیدروژن رو پیدا کنه.
اما سولفید هیدروژن تنها چیزی نیست که JWST توی سیاره اورانوس پیدا کرده. این تلسکوپ نشون داده که توی اتمسفر این سیاره فراخورشیدی آب، دی اکسید کربن و مونوکسید کربن هم وجود داره. جالبه که توی این سیاره متان پیدا نشد، که با توجه به گرمای شدیدش، اصلاً هم عجیب نیست.
دانشمندان همچنین با بررسی مقدار فلزات سنگین‌تر از هیدروژن و هلیوم توی اتمسفر سیاره اورانوس فهمیدن که این سیاره ۳ تا ۵ برابر بیشتر از ستاره خودش فلز داره. این کشف نشون میده که سیاره اورانوس احتمالاً خیلی دورتر از ستاره خودش شکل گرفته و بعداً به داخل منظومه شمسی فعلیش مهاجرت کرده.
کشف سیاره اورانوس یه قطعه دیگه به پازل تکامل سیارات اضافه می‌کنه. دانشمندان فکر می‌کنن که مطالعه سیارات فراخورشیدی می‌تونه بهمون کمک کنه تا منظومه شمسی خودمون و سیارات دیگه توی کهکشان راه شیری رو بهتر بفهمیم.
با ادامه کاوش در کهکشان، JWST و تلسکوپ‌های فضایی آینده احتمالاً سیارات فراخورشیدی بیشتری با ترکیبات اتمسفری عجیب و غریب پیدا می‌کنن. این اکتشافات هیجان‌انگیز می‌تونه دیدگاه ما رو به منظومه شمسی و جایگاهمون توی جهان تغییر بده.
چرا سیاره اورانوس بوی بدی میده؟
سولفید هیدروژن یه گازه که بوی بدی شبیه تخم مرغ گندیده داره. این گاز توی خیلی از فرآیندهای طبیعی مثل فعالیت‌های آتشفشانی و پوسیدن مواد آلی تولید میشه. دانشمندان فکر می‌کنن که سولفید هیدروژن توی سیاره HD 189733b احتمالاً از طریق واکنش‌های شیمیایی توی اتمسفر غلیظ و داغ این سیاره ایجاد شده.
سیارات فراخورشیدی دیگه با بوی بد هم وجود دارن؟
احتمالاً سیارات فراخورشیدی دیگه با ترکیبات اتمسفری شبیه به سیاره اورانوس هم وجود دارن. اما پیدا کردن و مطالعه این سیارات به خاطر فاصله زیادشون از زمین خیلی سخته. JWST با قدرت فوق‌العادش، یه قدم بزرگ در جهت کشف و درک این سیارات عجیب و غریب برداشته.
آینده کاوش سیارات فراخورشیدی چی هست؟
با پیشرفت تکنولوژی تلسکوپ‌ها، انتظار داریم که توی سال‌های آینده سیارات فراخورشیدی بیشتری کشف و مطالعه بشن. دانشمندان امیدوارن که با مطالعه این سیارات، بتونن رازهای شکل‌گیری و تکامل سیارات و منظومه‌های شمسی رو بهتر درک کنن.
